Os fidalgos de Monforte

Benito Vicetto foi un escritor que naceu en 1824, e que polo tanto, neste 2024 cúmprense 200 anos do seu nacemento. Oín falar del xa hai moito tempo pero nunca tivo moito éxito nin na literatura galega nin na castelá. Tratou bastantes temas galegos pero creo que escribiu sempre en castelán. É famoso en Galicia sobre todo por unha "Historia de Galicia" que non está moi ben vista, porque creo que é bastante fantasiosa e pouco científica. Polo que me pareceu entender, era máis ben novelista e non tiña formación como historiador, e debeu mesturar estilos. Tamén se dedicou ao xornalismo, pero tamén foi militar e ganouse a vida moito tempo como funcionario de prisións (creo que incluso dirixiu unhas cantas).

Pero o caso é que eu lin unha das súas novelas máis coñecidas, titulada "Os fidalgos de Monforte", que foi o volume número 1 da colección que a Voz de Galicia sacou hai 20 anos co título de "Biblioteca Galega de Autores en Castelán". É unha novela do estilo cabaleiresco, ambientada na Galicia de finais do século XV. Debe ser dese tipo das que se criticaban ao comezo do Quixote, pero esta escribiuse varios séculos despois. Penso que o tema daba para máis, pero acaboume parecendo bastante mediocre.

Todo xira en torno ao conde Alonso de Lemos e o seu castelo de Monforte en torno a 1480. Como ve a rebelión dos irmandiños (realmente a segunda, porque a primeira xa fora uns anos antes), asina un pacto cos doce principais señores da zona que son fidalgos, para que axuden a defender a ameazada praza da horda dos irmandiños, dirixida polo Mariscal Pardo de Cela.

Pero a parte da novela que trata desta guerra entre señores feudais e sublevados (que a min me interesaba bastante máis) é pequena, non creo que chegue á cuarta ou quinta parte da extensión. De que fala entón? Pois principalmente de cuitas amorosas entre os fidalgos, as súas familias, e os condes, ou por mellor dicir, das súas esposas as condesas, xa que vén de visita o conde de Monterrei coa súa esposa. Ildara, a condesa de Monforte, e Maret, a condesa de Monterrei, son amadas por algúns dos fidalgos, de forma máis ou menos evidente, e iso provoca a ira dos condes, que non son xente demasiado comprensiva en xeral.

Inicialmente os fidalgos de Monforte eran doce, e ao final de todo, entre unhas cousas e outras, coido que só quedan sete, porque cinco acaban morrendo por feitos que teñen que ver, en parte, coa rebelión irmandiña, e en parte, con amores imprudentes.

Saúdos.

Os pazos de Ulloa (serie)

Xa teño comentado aquí nalgunha ocasión que coa miña "nova" Smart TV (aínda que neste caso  tamén podería facelo dende o ordenador) teño acceso moi cómodo, entre outras aplicacións de "streaming", a RTVE Play. E aí hai un magnífico arquivo de todo o que leva xa décadas emitindo RTVE, que non é pouco. Como xa dixen tamén aquí máis veces, as series é un dos produtos audiovisuais que menos me interesan, a diferenza do que lle sucede á maioría da xente. Pero grazas a plataformas como esta, algunha que outra vai caendo. Tíñalle botado o ollo a esta recreación das novelas de Emilia Pardo Bazán, porque realmente conta "Os pazos de Ulloa" e a súa continuación "A nai natureza".

Esta serie foi dirixida en 1985 por Gonzalo Suárez, na produción estivo Andrés Vicente Gómez e o guión foi de Manuel Gutiérrez Aragón, Gonzalo Suárez e Carmen Rico-Godoy. Creo que Gerardo Vera estaba na dirección de arte. Ou sexa, todo un equipazo. E o elenco tampouco está nada mal: José Luis Gómez, Omero Antonutti, Charo López, Raúl Fraire, Victoria Abril, Pastora Vega, Nacho Martínez, Fernando Rey, Chus Lampreave e José Luis Manzano. A serie consta só de catro capítulos de aproximadamente unha hora, e se non me equivoco, a historia de "Os pazos de Ulloa" ocupa os tres primeiros, e "A nai natureza" ocupa o último. Pareceume ler nalgures que pensaban facer algún capítulo máis, pero o director pensaba que con estes chegaba dabondo.

Os pazos de Ulloa son un lugar salvaxe no medio de Galicia, onde manda Don Pedro, un marqués corrupto e bastante rudo rodeado dunha panda de aproveitados que lle fan o xogo, e iso inclúe a criados, veciños e curas. A ese moi hostil entorno chega un delicado cura de cidade chamada Don Julián, que non sabe moi ben onde se está metendo, pero axiña se decata.

Para intentar que o ambiente no pazo sexa algo máis civilizado, proponlle a Don Pedro que vaia visitar ao seu curmán de Santiago de Compostela, que ten catro fillas fermosísimas e seguro que todas estarán encantadas de casar con el. Hai varias delas que, por varias razóns, se autodescartan nin suscitan maior interese. A mellor colocada semella ser Rita (unha deslumbrante Pastora Vega, que é case sempre a imaxe promocional da serie, aínda que só participa nun capítulo), ela semella moi interesada e ao marqués tamén lle gusta moito. Pero Don Julián recomenda (e ademais fanlle caso) que a elixida sexa Nucha, moito máis delicada e relixiosa.

O cura a ve como a súa principal aliada para conseguir civilizar o salvaxe pazo, pero a xogada sae mal. Axiña queda embarazada do marqués, pero nace unha nena, Manolita, e obviamente o marqués quería un neno que se fixera cargo do pazo no futuro. Dada esa situación, o marqués volve aos seus costumes anteriores de liarse coa súa criada Sabela (que ten un mozo coñecido por todos), con quen tivera a un fillo bastardo chamado Perucho. Nucha non pode soportar esa situación. O cura é expulsado do pazo e Nucha morre pouco tempo despois.

Uns anos máis tarde, chega ao pazo Gabriel, irmán de Nucha e Rita, coa intención de levarse a Manolita, a filla de Nucha, ou sexa, a súa sobriña, incluso casando con ela, se é necesario. Manolita xoga sen pudor e está namorada de Perucho, pero son medio irmáns, porque son fillos do mesmo pai. Todo o mundo o sabe, pero eles ou non o saben ou prefiren obvialo, ata que alguén llo confirma claramente. Gabriel ten que marchar sen Manolita, pero a parella tamén se desfai.

Saúdos.