Hai un par de anos chamoume a atención en Biblos Clube de Lectores un libro e un autor dos que non oíra falar nunca, e decidín pedilo. A súa quenda de lectura tocoulle agora, dous anos despois, e foi unha bonita experiencia. O libro é "A ponte sobre o Drina" do autor "iugoslavo" Ivo Andric que, por obras como esta (semella a máis célebre das súas) levou o Premio Nobel de Literatura en 1961 (esta novela é de 1945). Non tiña mala pinta e nunca lera nada ou case nada de literatura balcánica, así que había que probar. A única referencia balcánica que me soa ter lido é o albanés Ismail Kadaré, Este novela de Andric reconcilioume coa literatura de calidade, que xa me ía facendo falta, despois dunhas cantas decepcións cos clásicos (sobre todo franceses) nos últimos anos.
A trama da novela é ben simple. Fala de todo o que sucede arredor da cidade bosnia de Visegrad (actualmente ten uns 10 mil habitantes) e a súa fantástica ponte sobre o Drina (Patrimonio da Humanidade). Simplemente iso, pero pasaron moitas cousas, supoño que moitas inventadas polo autor e contextualizadas na actualidade histórica de cada momento. E está tan ben escrita, que é unha delicia ler as súas páxinas.
A ponte foi levantada ao final da súa vida por orde de Mehmed Pasa Sokolovic, que foi visir do sultán turco na segunda metade do século XVI. El naceu cerca de alí, e cando era pequeno, sendo neno cristián, foi levado ao imperio otomano para ser criado como xenízaro. Un dos últimos recordos traumáticos que levou da súa terra foi cruzar o Drina nese lugar nunha barcaza. Cando tivo poder, mandou construir unha monumental ponte. A ponte era bastante ancha, pero na súa zona central aínda se facía máis ampla, e esa zona converteuse case na praza maior da vila, onde pasaban moitas das cousas máis importantes.
A novela vai contando todos os sucesos importantes que suceden nese lugar, e que teñen como protagonistas principais á vila e á ponte, aproveitando todo o que sucede arredor. Por exemplo, a mediados do século XIX, aparecen os austríacos, xa que o Imperio AustroHúngaro está aplastando e reducindo ao Imperio Otomano, que mandara na zona nos séculos anteriores. A novela remata en 1914, comezo da Primeira Guerra Mundial (que estalou moi cerca de alí en Saraievo), cando voaron varios piares da ponte (tiña once) para que xa non servira de paso de exércitos en ningunha dirección.
O que máis me sorprendeu da novela foi provocado pola miña ignorancia. Tal como se conta a historia, a cultura, relixión e costumes dominantes nesa zona durante séculos foron as musulmás (e aínda o son, porque Bosnia é musulmá; ese dato xa o oíra moitas veces, pero ata agora non o asimilara tan ben). Así que a poboación dominante na zona era "turca" ou de cultura islámica, e os cristiáns serbios e os xudeus eran moitos menos. Así que a chegada dos austríacos, aínda que semellaban moi civilizados e eficientes (xermánicos ao fin e ao cabo) é vista con moito escepticismo, porque son moi diferentes.
Saúdos.
