O solpor dos deuses

Moitas ganas tiña de ver esta película, e por fin puiden facelo, no famoso espazo de cine clásico da 2, os luns pola noite. Por comezar por algures, o título. O orixinal era "Sunset Boulevard", ou sexa, o nome da mítica avenida de Los Ángeles. Nos países hispanofalantes pasaron do tema e decidiron pasear en torno a outra idea, con títulos como "El crepúsculo de los dioses", "El ocaso de una vida" o "El ocaso de una estrella". Hai que recoñecer que estes títulos son moi creativos pero se achegan máis á idea que transmite a película.

A película foi dirixida en 1950 por Billy Wilder. Os tres papeis principais son para William Holden, Gloria Swanson e Erich von Stroheim. Nos secundarios destaca Nancy Olson. Está considerada como unha das mellores películas de cine dentro do cine, e chama a atención que para dous dos actores principais, Swanson e Von Stroheim, ten algo de parecido coa súa vida.

Joe Gillis (Holden) é un guionista en horas baixas que non dá atopado a vena de inspiración para presentar unha boa historia aos estudos cinematográficos. Debe cartos, e fuxindo duns acredores, por casualidade, acaba nunha vella mansión en Sunset Boulevard. El pensa que a casa está abandonada, porque esa impresión transmite, pero realmente nela vive Norma Desmond (Swanson), unha vella estrela do cine mudo, xa case esquecida, e o seu chófer e servinte Max von Mayerling (Stroheim).

Ela, sabendo que el é guionista, proponlle que revise e corrixa (pero non moito) un macro-guión que leva anos escribindo sobre a historia de Salomé, e que a ela lle gustaría protagonizar, obviamente. Ela é inmensamente rica, pero case non sae da súa mansión, e cre que segue tendo unha lexión de seguidores, pero realmente é o seu servinte quen lle escribe todas as cartas. Ao guionista non lle seduce a idea, pero como lle vai pagar moi ben e incluso lle ofrece aloxamento, acaba aceptándoo, aínda que de non moi boa gana.

Norma acaba namorando de Joe, que é moito máis novo, pero el desprézaa. Como ela ten un caracter moi fráxil e obsesivo, ao verse rexeitada por el, intenta suicidarse, aínda que xa o fixera máis veces no pasado. Van un día de visita aos estudios da Paramount (recibiran chamadas dende alí nos días anteriores), pensando que Cecil B. de Mille estaba interesado en rodar a película de Salomé con ela, da que o gran produtor e director non tiña a máis mínima noticia. Aí aclárase que realmente a Paramount estaba interesada en alugar o seu coche, moi vello e lustroso, para unha película clásica.

Trátana moi ben, pero desfanse dela con sutileza, pero todos perciben que a ninguén lle interesa a película, agás a ela, que comeza a coidarse de xeito esaxerado. Nese momento, Joe comeza a traballar de noite cunha correctora de guións da Paramount (Olson) creando unha nova historia que ten moita mellor pinta. Como era previsible, eles dous namoran, aínda que ela estaba prometida cun amigo de Joe.

A rapaza, estrañada pola vida e costumes de Joe, vai visitalo á mansión. El aproveita para explicarlle onde vive e de que. Invítaa a marchar, e el comeza a recoller as súas cousas para marchar tamén, despois dela. Norma colle unha pistola que mercara nos últimos días coa intención de suicidarse, pero finalmente úsaa para matar a Joe.

Gran película, pero chama a atención que a fixera un gran director de comedias como Wilder. Porque menos unha comedia, é calquera cousa. E debe reflexar moi ben como pode ser a vida de moitas estrelas de cine no seu día que se converten en xoguetes rotos a partir dos 40-50 anos, porque é moi difícil seguir triunfando despois desa idade.

Saúdos.

De súpeto, no último verán

Outra desas sorpresas agradables que se levan co mogollón de cadeas de televisión que captamos actualmente. Un día destes botábana pola tarde en Televigo. Pouco sabía eu dela, só que estaba baseada nunha obra de teatro de Tennessee Williams, que non é pouco xa.

Foi dirixida en 1959 por Joseph Leo Mankiewicz. O curioso é que a obra de teatro na que está baseada foi estreada a comezos de 1958, así que o éxito debeu ser abrumador. E ademais o propio Tennessee Williams foi un dos guionistas da película, xunto con Gore Vidal. É de supoñer que quedaría contento co resultado. Os tres papeis principais son para Katherine Hepburn, Montgomery Clift e Elizabeth Taylor, é difícil dicir quen destaca máis.

A historia é ben curiosa. En Nova Orleans (Tennessee era desa zona, case todas as súas obras están ambientadas por aí, aínda que aquí apenas se nota) funciona un manicomio estatal con bastante precariedade, pero esta pode rematar. Unha millonaria dama está disposta a facer unha magnífica donación que permitirá mellorar o material e ampliar as instalacións, a cambio de que a súa sobriña sexa operada alí e se lle faga unha lobotomía, especialidade do neurocirurxián xefe, xa que a rapaza tamén semella estar demente. Como vedes, a trama non ten nada de convencional.

Cando comezamos a mergullarnos na historia, resulta que nada é o que parece, e absolutamente todo está condicionado por un personaxe que non aparece, un tal Sebastian, que morreu no último verán. A dama é a súa nai (Katherine Hepburn), a moza é a súa curmá (Elizabeth Taylor), e o neurocirurxián (Montgomery Clift) é o que comeza a investigar, e dende o comezo, todo lle soa moi raro en torno a ese tal Sebastian. Resulta que no último verán, Sebastian decidiu ir de vacacións a Europa coa súa curmá, e non coa súa nai, como era habitual. E o tráxico final desa aventura foi a morte de Sebastian durante a viaxe. A nai di que morreu dun ataque ao corazón, pero a curmá está trastornada porque foi a única testemuña da súa morte, e sabe que non foi así, senón dun xeito moito máis terrible, tanto que nin sequera é capaz de lembralo.

O médico segue indagando, e ao final, cun "soro da verdade", consegue que a curmá desbloquee os seus tristes recordos da morte de Sebastian. Aí descúbrense as tendencias homosexuais de Sebastian (nunha obra de Tennessee Williams non podían faltar), e que utilizou sempre ás mulleres da súa familia (primeiro á nai, e cando esta xa non servía para ese papel, á xoven e guapa curmá) para conseguir amantes masculinos nos países europeos e, supostamente, máis atrasados, que visitaban. Durante a película, a curmá xa insinúa que nun dos seus últimos días, Sebastian xa se queixaba de que tiñan que abandonar aquel "país de morenos" e irse aos "países dos loiros", a Escandinavia. Cal era ese país de morenos? Na película dise que xa visitaran París e Roma, e nunhas imaxes que se ven ao final, e onde se desvela o tráxico final, vese un país moi pobre e con carteis en perfecto idioma español. Tendo en conta que a historia está ambientada en 1937, ben podería ser España, aínda que iso non se di explicitamente en ningún lugar. O que resulta algo incrible é que Sebastian morre despedazado por un feixe de rapaces morenos e case desnudos que o perseguen ata o alto da aldea costeira onde veraneaban. Non apaleado, disparado, nin nada parecido, senón devorado. Iso foi o que trastornou á súa curmá e non lle permitía lembrar o suceso.

De novo, estamos coa mesma. En Estados Unidos non sei moi ben que debe pensar que sucede no resto de países do mundo. Porque de feito, Europa (agás nesa época de guerras mundiais, claro), sempre foi un lugar bastante máis tranquilo e pacífico para vivir que os Estados Unidos. Pero eles cren que son o único foco de civilización e que os demais somos uns salvaxes.

Pero a película está moi ben, non se pode negar. A ideoloxía trastornada que haxa detrás é outra cousa. Obviamente, ao final xa non hai lobotomía nin nada parecido, porque non hai nada que curar xa. Pero a nai marcha pensando que ao seu fillo non lle pasou nada, senón que morreu dun ataque ao corazón. Non quería ver outra realidade.

Saúdos.

Indiana Jones e o reino da calavera de cristal

Nunha cadea española de televisión hai pouco colleron o hábito de amenizar as noites dos sábados con películas da saga de Indiana Jones. Pero algo debeu pasar, porque o último sábado de agosto decidiron botar dúas seguidas, das cales eu só vin a primeira delas, porque a outra remataba moi tarde. E lin por aí que a quinta e última desta saga sairá en 2022.

"Indiana Jones e o reino da calavera de cristal" é a cuarta da saga, foi dirixida en 2008 por Steven Spielberg, uns 20 anos máis tarde que as anteriores, e tamén está ambientada a finais dos anos 50, para que o paso do tempo afectara de xeito similar a actores e personaxes. Protagoniza de novo Harrison Ford, obviamente, e esta vez os inimigos son os soviéticos (claro, estamos na Guerra Fría), con Cate Blanchett á cabeza. Shia LeBeouf fai de fillo de Indiana, e volve aparecer Karen Allen, despois de protagonizar a primeira da saga, case 30 anos antes. John Hurt, no que debeu ser un dos seus últimos papeis, tamén ten un rol destacado.

Os guionistas do filme, aínda que están entre o máis granado de Hollywood, armáronse un lío importante coas culturas prehispánicas de Centro e Sudamérica, porque mesturaron churras con merinas, sen enterarse de moito. Claro, dende o país rico veciño do norte, todo o que está ao sur é a mesma sopa e poden mesturarse países e culturas de diferentes épocas incluso, que ninguén se vai decatar.

A historia vén tratando de que uns conquistadores españois, con Orellana á cabeza, estiveron buscando unha cidade toda de ouro chamada El Dorado (na película chámanlle doutro xeito, pero dá igual). Os heroes, sempre perseguidos polos malvados soviéticos, chegan á tumba de Orellana e os seus compañeiros, dos que non se sabía nada, e nunha das tumbas atopan a Calavera de Cristal. É un cráneo deformado e alongado, como supostamente facían algunhas das culturas da zona, pero parece ter certos poderes asociados a el. Pulula arredor a idea de que eses cráneos representan a algúns seres que deberon estar pola zona hai moito tempo, e que lles permitiu facer grandes obras que senón serían inexplicables, así que xa temos aos extraterrestres outra vez. Porque claro, os soviéticos, grandes amantes do paranormal, polo visto, tamén queren descubrir esa conexión con outros planetas. O final é bastante alucinante, cunha serie de esqueletos de cristal que representan a seres extraterretres provocando unha conmoción e despegando no seu platillo volante xigante.

Como película de acción non está mal, como sempre. Pero a cagada da mestura de culturas mesoamericanas é flagrante. Iso demostra de novo o pouco respecto que demostran os estadounidenses por calquera cousa que non sexa a súa "cultura". A confusión principal vén de México e a cultura maia, que é da zona de Yucatán (por iso hai música mexicana, fálase de Pancho Villa), con Perú e a cultura inca (confunden Cuzco con Nazca, que están a bastante distancia e en ecosistemas moi diferentes). Outro cagada notable é que nun mapa aparece Belize, país que non se chamou así ata os anos 70 (lembremos que a película está ambientada nos 50). E poderíamos seguir....

Saúdos.

Aram o armenio

Inauguro con este artigo a sección de Banda Deseñada (cómic para os menos espabilados). Non son eu gran amante desta arte, aínda que non está mal, e case todo o que teño é banda deseñada en galego. Se cadra algún día dou o salto a outros idiomas, pero de momento vou tanteando o que hai en galego, arte na que non somos malos, polo visto.

E se quero ler banda deseñada en galego, aparte dalgúns autores xa consagrados que editan no noso idioma, a editorial de referencia é Demo Editorial, dirixida polo fantástico Manel Cráneo. Tamén fai un gran traballo Kiko da Silva dende Pontevedra co seu Garaxe Hermético (escola de debuxantes) e revistas como Retranca ou A Viñeta de Schrödinger.

Hai unhas semanas pasei pola caseta de Demo Editorial no salón "Viñetas dende o Atlántico", e merquei varias obras. Unha delas, que xa lle vira hai algún tempo, e que me chamou a atención, era "Aram o armenio". O guionista é o ferrolán Abel Alves, que estivo afincado durante algúns anos en Uruguai (isto ten importancia, como veremos). A debuxante é a arxentina Majox. E Lara Lee foi quen lle deu cor. Polo que se ve, isto da banda deseñada pode chegar a ser un traballo en equipo.

Polo que acabades de ler, esta obra semella ter bastante vinculación con Sudamérica, aparte de con Armenia, claro. Por que? Porque nalgúns lugares de Sudamérica, como Uruguai, hai unha numerosa colonia de armenios emigrados, que aproveitan para difundir a súa terrible historia, e a razón pola que tiveron que emigrar. Cal é esa razón? Pois incriblemente moita xente a descoñece, pero en 1915, nos estertores do Imperio Otomán (que pouco despois se ía converter en Turquía da man de Ataturk), esa xente perpetrou unha auténtica masacre sobre o pobo armenio.

Moitos países aínda non recoñecen que iso sucedeu, e Turquía tardou bastante tempo en recoñecelo, aínda que había moita xente doutros países que estaba alí e deu testemuña clara do que estaba pasando. Turquía agora só recoñece a masacre, pero non acepta chamarlle xenocidio, canto todo parece indicar que si o era, porque as testemuñas din que se exterminaba principalmente aos homes armenios polo mero feito de selo, mentres que se conservaba ás mulleres e nenos, pero parece que non con bos propósitos.

Saúdos.