Como xa teño comentado máis veces, nos últimos anos "lembrei" que tiña unha magnífica colección de libros oculta nalgún lugar do meu estudio. Naquel comezo de século XXI no que A Voz de Galicia estaba inusualmente comprometida coa literatura galega e en galego, sacaron unha colección pomposamente titulada "Biblioteca Galega de Clásicos Universais", que estou visitando ultimamente. E agora foi a quenda de "A guerra dos mundos" de Herbert George Wells, traducida ao galego por Gonzalo Constenla Bergueiro e Esther Sánchez Rodríguez.
Vin as versións cinematográficas de 1953 (fantásticos efectos especiais para a época) e de 2005 (de Spielberg e con Cruise). As dúas están ambientadas en Estados Unidos, cando a novela é británica e todo sucede en Londres, pero supoño que é normal, as produtoras sempre intentan lembrar as paisaxes autóctonas. Pero o feito da ambientación da novela tamén é moi relevante, porque na narración aparecen unha grandísima cantidade de topónimos de Londres e os seus arredores (sobre todo do sudoeste, en torno a Woking), que non nos din apenas nada ao resto da humanidade. Inicialmente pensei que a novela era moi reducionista por este feito, pero parece que a historia que conta é unha metáfora sobre o colonialismo, e o Imperio Británico en 1898 (data de publicación da novela) pecaba moito diso.
Supoño que xa sabedes de que vai a historia, así que non profundarei demasiado nela. Nesta versión (a orixinal) todos os impactos das naves marcianas son nas aforas de Londres, case na mesma zona (creo lembrar que na versión cinematográfica de 2005 caían en diferentes países do planeta), que tamén xa hai que ter puntería. O narrador, do que non chegamos a saber o seu nome, percorre case todos os escenarios da novela practicamente a pé, só nalgún caso fai uso dalgunha bicicleta ou carruaxe. Por certo, acabo de lembrar que, no medio da novela, o autor dedica varios capítulos a contarnos o que lle sucede ao irmán do narrador, pero ao final non retomou esa historia.
Os marcianos van saíndo das súas naves e van propagando a súa onde de morte e destrución co Fume Negro que mata instantaneamente a quen o respira, e co Raio Calórico, que funde e carboniza todo o que toca. E así, todo semella que a súa victoria vai ser total e rápida, ata que os marcianos acaban morrendo porque non teñen defensa ante as bacterias que se atopan na Terra. A resolución é ben simple, como vedes.
Pero a historia que conta a novela é bastante menos grandilocuente que a que se ve nas películas, sobre todo na de 2005. Ten lugar nunha zona xeográfica bastante limitada. Algún dos capítulos transcorre nun mesmo lugar e dura bastante tempo, como as case dúas semanas que pasan escondidos nunha casa sobre a que cae un dos cilindros marcianos. Alí case non poden moverse para non revelarlle aos marcianos que están escondidos, pero ao mesmo tempo poden ver as súas operacións.
Cando sucede iso, o narrador está acompañado do personaxe máis insoportable da novela, un crego que non ten ningunha enteireza, e que é asasinado polo narrador nun momento no que pode poñer en perigo o seu anonimato e escondite. Aínda así, nunha situación tan extrema como esta, o narrador está preocupadísimo pola súa muller, da que leva separado moitos días.
A novela e a idea están moi ben, pero unha vez lida, dame a sensación de que podía ter dado máis de si, e que as preocupacións que amosa o autor son, por momentos, secundarias. Insisto, que a historia sexa a metáfora do colonialismo, e que os ingleses que pretendían dominar todo o planeta foran como os marcianos da novela paréceme un recurso fantátisco.
Remato dicindo que houbo, que eu saiba, dúas versións radiofónicas da novela. Unha estadounidense en 1938, da man do gran Orson Welles, da que xa temos oído falar moitas veces (no vídeo que vos poño tamén a mencionan). E outra menos coñecida, en Quito en 1949, onde polo visto se montou un follón moi considerable. Pero claro, é que Nova Iork ten moito máis glamour que Quito, onde se vai comparar!!!
Saúdos.
