A verdade é que non tiña eu noticia da existencia deste Festival, se acaba de nacer, no caso de que sexa así se ten pretensión de pervivencia.... O caso é que entereime de casualidade do primeiro dos concertos, e ao asistir a ese, entereime que ao día seguinte tocaban outros dous grupos. É unha máis das moitas iniciativas da Asociación de Veciños da Agra do Orzán xunto co Concello da Coruña, que organizan moitos eventos, principalmente no Ágora.
O primeiro dos días tocaba Verónica Codesal, unha das cantantes de Ialma, ou sexa, as rapazas nadas en Bruxelas e que son descendentes de emigrantes galegos. Nesta ocasión comeza un novo proxecto que semella levar o seu nome, pero tamén constan os dos músicos acompañantes, Didier Laloy no acordeón, Damien Chierici no violín e Boris Tchango na batería. Estivo ben, aínda que lembra un pouco a Ialma, e a min persoalmente gústame máis Ialma, porque a armonía das súas voces é unha marabilla. Presentaban o seu primeiro disco, titulado "100 voltas" (se non me engano tamén era o título dunha canción de Ialma).
Ao día seguinte tocaban dous grupos. O primeiro deles é Barahúnda. Polo visto, son unha parella que vivían en Madrid e foronse hai unha década a vivir a unha aldea de Rianxo. E moi mal non lles debe ir, porque reivindican continuamente ese paso. A súa música é estilo cantautor e algunhas das pezas que tocan son cantigas medievais. O guitarrista é Jose Lara e a cantante é Helena de Alfonso, invidente, e que ten unha voz preciosa.
A continuación produciuse o cambio de grupo no escenario máis rápido que vin nunca (tendo en conta que os anteriores eran unha voz e guitarra acústica enténdese perfectamente), debeu durar 2-3 minutos. O segundo grupo que actuaba era Cantometrics. Son un quinteto formado por Marina Vigo (gaita, e que semella a lideresa do grupo), Sandra Pérez (marimba e percusións), Nébeda Piñeiro (percusións e voz), Luis Sánchez (percusións e zanfona) e Iago Camaño (acordeón).
Deste concerto só puiden ver as 3 ou 4 primeiras cancións, pero semella moi interesante a idea. Colleron o arquivo de sons que recabou Alan Lomax cando estivo por Galicia no ano 1952, e inspirándose nel, tocan pezas de música tradicional, pero con algún toque moderno, como a marimba. Obviamente, o máis coñecido é o "chifro", a frauta aguda de capador que recolleu Lomax, e que inspirou a Miles Davis para abrir o seu disco "Sketches of Spain".
Tocaba variar de novo un pouco, e despois de varias novelas, tocaba volver ao ensaio divulgativo. Lin un libro que xa foi publicado pola Deputación da Coruña en 2017, do que xa asistín á presentación no seu día e que incluso entrevistamos na radio á súa autora para que nos contara máis do tema. Así que algúns dos temas principais xa os coñecía, pero non estivo mal profundar un pouquiño neles.
O libro titúlase "Pioneiras do deporte galego" e foi escrito por Cristina López Villar, que é profesora na Facultade de Ciencias da Actividade Física e do Deporte (antes coñecido como INEF) na Universidade da Coruña, con sede en Bastiagueiro. Fala sobre as mulleres galegas que practicaron deporte dun xeito máis ou menos público entre o 1850 e o 1936. Hai que ter en conta que moitos dos casos máis destacados foron nos últimos anos dese período, durante a II República, pero a chegada da Guerra Civil freou en seco todos eses avances.
Hai que ter en conta que o machismo imperante nesa época agora causa vergoña (o mesmo que pasará no século XXII cando vexan o que pensamos agora, supoño), e consideraba que a principal función da muller era a de nai, e polo tanto, calquera actividade que non fora orientada a ese labor e a salvagarda do fogar era perniciosa. Así que as cousas que se dicían sobre as primeiras mulleres deportista agora causan bastante rubor, pero é o que hai.
Por destacar algunhas cousas, un 20% do espazo do libro está dedicado ao xoquei sobre herba, que causou auténtico furor entre as mulleres galegas, principalmente das cidades, claro, nos anos 30. Chegou a haber uns cantos clubs con certa traxectoria.
E penso que outro dos casos máis destacados é o de Irene González Basanta, unha porteira de fútbol nada en 1909 na Coruña e que morreu de tuberculose en 1928. Polo visto, causaba sensación na cidade. Era moi boa porteira e tiraba tamén os penaltis do seu equipo. Xa se fixo algún documental e algún cómic sobre ela. E hai varios vídeos en Internet, un deles brasileiro.
Por variar un pouco, decidín ler algo en castelán. Hai uns anos a Voz de Galicia publicou unha colección con moitas obras de Valle-Inclán. O que non lembro é se había algunha efeméride que celebrar, pero o caso é que fixérono. Eu non collín todas, pero merquei un bo feixe delas. O que non lembraba é que Valle-Inclán, que destaca polo teatro, tamén escribira novelas, pero si. E mira ti por onde, eu escollín xusto unha destas, a que está considerada a mellor: Tirano Banderas.
Como sabedes, Valle-Inclán é o creador do "esperpento" e xa perdín a conta de cantas obras del supostamente son o "summum" do esperpento. Obviamente, "Tirano Banderas" tamén está considerada o paradigma do esperpento na novela. Tiña ganas de lela porque pouco sabía dela. Teño visto montaxes teatrais, audiovisuais ou incluso lidos algunhas das súas obras de teatro máis famosas, pero do resto da súa obra, a que máis me soaba era "Tirano Banderas", pero non me soaba terme achegado a ela por ningunha vía, así que a elección estaba clara.
E por se non chegaba atoparse cunha novela cando seguramente cría que ía ler unha obra de teatro, resulta que está ambientada en Latinoamérica, e o autor fixo un magnífico traballo de documentación léxica, e a linguaxe podería ser creación de calquera autor da zona. Polo visto, foi moi destacada por grandes autores latinoamericanos como Vargas Llosa e García Márquez. E dou fe que o léxico é puramente latinoamericano, e bastante difícil de seguir, por momentos. Eu non son filólogo, e moito menos hispánico, pero pareceume percibir varios termos que eu asociaría a México.
E casualmente ese é o país latinoamericano que máis pisou. Estivo unha vez a finais do século XIX, durante menos dun ano, el era novo, había un dictador chamado Porfirio Díaz, co que tivo certos problemas, como o resto da xente da cultura. Volveu trinta anos despois, pero daquela a situación do país era totalmente diferente. Dise que a novela é unha típica "novela de dictador" que non se inspira en ningún concreto senón que é unha especie de denominador común (debían ter bastante onde escoller).
Non creades, na novela non pasa gran cousa, é unha recreación da riquísima linguaxe e dalgúns personaxes, sobre todo o tirano, claro. Parece que hai unha revolución preparándose contra o tirano Santos Banderas, o representante do goberno español pasa bastante do tema, Banderas é consciente e fai represión sobre a oposición, pero por momentos semella ter xestos de humanidade. E no último capítulo, ás carreiras, e sen saber por que, semella que a revolución estalou e o tirano é consciente de que será derrocado. Pero non busques explicacións no libro, porque non as hai.
A verdade é que nos últimos anos levo unha racha terrible coas supostamente mellores prumas da literatura. Nos últimos tempos lin magnas obras de Stendhal (Vermello e Negro), Flaubert (Madame Bovary), Proust (Na busca do tempo perdido), Goethe (Fausto), Joyce (Ulises), ... Nalgúns casos era a primeira obra que lía deses autores. Na maioría dos casos, aínda que xa oíra falar da dificultade dalgunha desas obras, a verdade é que me resultaron moi duras e aburridas. E había que resarcirse.
Así que fun a tiro fixo e sabendo que o resultado positivo estaba asegurado. Nos últimos tempos estoume cruzando bastante con obras audiovisuais baseadas en relatos de Agatha Christie. Sen ir máis lonxe, neste blog comentei hai mes e medio a obra "Dez negriños". Eu pensaba que tiña a novela en casa pero non, confundina con esta que vou mencionar agora. Por outra banda, levo xa uns anos vendo con certo agrado capítulos dunha serie sobre Hercule Poirot, protagonizado sempre polo actor inglés David Suchet. E xa non imos mencionar outras series, principalmente británicas, que non teñen nada que ver co tema, pero que rematan ao "estilo Agatha Christie", ou sexa, xuntando a todos os sospeitosos e explicando o enigma.
Pois o caso é que, despois de rematar o "Ulises" de James Joyce, precisaba un antídoto rápido que me reconciliara de novo coa literatura. Atopei na miña biblioteca unha tradución ao galego feita por Alberto Álvarez Lugrís para unha colección da Voz de Galicia de 2005. Unha fantástica colección que tiña esquecida e tapada por outras na miña biblioteca e da que estou tirando bastante nos últimos tempos (e máis que tirarei). Daba a impresión, e non me enganei, que podía lerse en cuestión dunhas 4 ou 5 horas, porque é todo diálogos e non hai apenas descrición e narración. E tamén atopei unha película protagonizada por David Suchet (como non) que estaba dispoñible en Youtube.
A novela xa se publicou hai case 90 anos, e é suficientemente coñecida. Aínda así, eu non vou revelar o final porque, igual que me pasou a min, pode haber xente que aínda non a lera e non quero quitarlle a súa maxia. Vou contar só algunhas circunstancias da trama, por se lle esperta o interese a alguén. Primeiro falarei da novela e despois comentarei algunhas pequenas diferenzas que vin na película.
Basicamente a historia consiste en que o detective belga Hercule Poirot está en Siria resolvendo un problema nun cuartel do exército británico, que non remata todo o ben que lle gustaría, e emprende a viaxe de volta. Para en Estambul e a súa idea é parar uns días para coñecer a fermosa cidade, da que lle falaron moi ben. Pero nada máis chegar, recibe unha mensaxe que lle urxe a volver a Londres.
O medio máis rápido para voltar é coller o tren Orient Express (curiosamente ao comezo da novela chámanlle o Simplón Orient Express, supoño que o tren cruzaría polo famoso túnel suízo do Simplón, duns 20 km). No mesmo hotel onde ía aloxarse pero do que ten que marchar axiña coincide cun antigo amigo que, mira ti por onde, é o director desa liña de tren, que lle di que terá unha praza sen problema, porque o tren vai bastante baleiro nesa época do ano, duro inverno.
O núcleo principal do tren é o que vai de Estambul a Calais (como está ambientada nos anos 30 do século XX, obviamente aínda non hai túnel baixo o Canal da Mancha). Pero pouco despois de saír, únenselle un par de vagóns máis, os que veñen de Atenas e de Bucarest, que van case baleiros. Pero o problema está en que, por algunha estraña razón (que se entende perfectamente ao final da novela), aquel día o tren non vai baleiro, senón que vai cheo ata os topes. Tanto é así que ao mesmo director da liña cóstalle moito atopar un oco para Poirot, e a primeira noite ten que compartir departamento con outro tipo. A segunda noite xa se uniron os outros dous vagóns, que teñen sitio dabondo, e o propio director da liña vai para eles e déixalle o seu departamento a Poirot. E na segunda noite é cando se produce o asasinato que hai que resolver.
A fauna que vai naquela viaxe de tren é considerable. Hai catro estadounidenses (contando ao propio asasinado), tres británicos, e despois tamén hai 2 húngaros, 1 rusa, 1 italiano, 1 francés, 1 sueca e 1 alemana, sen ter en conta que o detective é belga. Isto non é secundario porque na novela estanse facendo continuas referencias aos estereotipos dos habitantes dos diferentes países, que converten a uns en sospeitosos e a outros en inocentes, dependendo da opinión de cada personaxe.
Só direi que a solución final é bastante sorprendente, e incluso podería dicir que hai dúas solucións finais, que poderían dar lugar a varios finais. Se non listes aínda a novela, seguro que isto aumentará a intriga. Por dicir algo máis, durante a segunda noite, debido á treboada de neve, o tren queda parado no medio de Iugoslavia, e o feito de que se faga cargo da investigación a temible policía iugoslava ameaza o proceso, xa que non teñen nin idea de cando conseguirán desbloquear a vía.
Con respecto á película, foi dirixida en 2010 por un tal Philip Martin. Parece que foi feita para televisión, e semella formar parte dunha serie sobre relatos de Agatha Christie protagonizados por Hercule Poirot. E claro, sendo así, David Suchet ía representar o papel do detective, obviamente. O papel do asasinado faino Toby Jones, actor británico que me soa bastante, pero non sei moi ben de que. E nese film tamén están outros actores e actrices coñecidos como Jessica Chastain, Barbara Hershey ou Denis Menochet, actor francés agora coñecido no noso país por "As bestas".
Como era previsible, a versión cinematográfica é bastante fiel á novela, pero non totalmente, e diferénzase en pequenos detalles que non teñen demasiada relevancia. Por suposto, a versión cinematográfica é máis esquemática e non pode recoller todos os diálogos que hai na novela (algún día alguén descubrirá ese potencial) pero vaia, apenas se desvía. E na Wikipedia mencionan unha diferenza relevante con respecto á novela, que a min tamén me chamou moito a atención, porque tiña a lectura da novela aínda moi fresca (remateina un par de horas antes de ver a película). É o feito da fe católica da Hercule Poirot, que manexa con certa frecuencia un rosario. Iso débese a que a súa fe non lle permite mentir, feito moi relevante ao final... e así aumento a intriga.
Un dos meus obxectivos culturais do verán era conseguir ler este libro. Conseguido está, pero o esforzo foi moito. Refírome ao famoso "Ulises" de James Joyce. Pero eu lin a versión en galego, traducida por un magnífico equipo formado por Eva Almazán, María Alonso Seisdedos, Xavier Queipo e Antón Vialle. Non teño nin idea de se a tradución é boa, fiel ou fantastica, pero sospeito que non debe ser nada mala, porque son persoas ben competentes. A edición de Galaxia ten 1001 páxinas (sospeito que fixeron o imposible por chegar ao número 1000). E polo que teño entendido, hai moitas edicións do libro, e con moitos erros, de forma que o propio autor, cando facía unha nova edición e corrixía erros anteriores, engadía algúns novos. E a propia linguaxe do autor era tan complexa, e ademais presumía de que o era, e que polo tanto os expertos ían pasan moito tempo intentando entender o que se contaba, que tampouco creo que haxa que preocuparse demasiado por iso.
Remateina onte e teño que recoñecer que non entendín practicamente nada. Ao comezo pensaba que si, pero segundo avanzaban as páxinas, o caos era cada vez maior e resultaba moi difícil encaixar as diferentes pezas. Máis ou menos fun recoñecendo a uns cantos personaxes importantes, pero non resulta moi doado saber cales son as relacións entre uns e outros. Algunhas partes tampouco queda claro se suceden realmente ou se son ensoñacións ou pesadelos, e claro, iso non facilita máis as cousas.
Por exemplo, acabo de consultar a Wikipedia para intentar enterarme de algo do que trata a novela. E si, aí vén razonablemente ben explicado, e ata parece ter certo sentido, pero polo visto é o froito de traballo de moitos críticos avezados durante moitos anos, e parte do traballo fíxoo o propio Joyce nas súas cartas a críticos e tradutores, e iso axudou a comprender a estrutura da novela.
Por exemplo, eu non tiña nin a máis mínima idea da razón pola cal era "Ulises" o título da novela. Nunha novela de 1000 páxinas fálase de moitas cousas, tamén de mitoloxía grega, pero non me parecían esas referencias suficientes para titulala así. Acabo de saber que os 18 capítulos do libro (non moi doados de atopar) teñen un total paralelismo cos 18 capítulos da "Odisea" de Homero. Nesta edición si se identifican claramente tres partes (a segunda é moito máis extensa que as outras), pero os capítulos dentro de cada unha delas veñen indicadas por unha breve pausa e un pequeno grupo de asteriscos, nin títulos nin nada. Polo que parece, eses títulos existiron nalgún momento pero Joyce decidiu suprimilos xa na primeira edición.
A primeira parte titúlase (teoricamente) a "Telemaquia", está formada por tres capítulos, e o protagonista principal é Stephen Dedalus, que sería como o Telémaco da "Odisea". E por esa razón, considérase que este personaxe é máis ou menos equivalente ao James Joyce xoven. Esta parte é razonablemente comprensible, pero remata axiña.
A segunda parte titúlase a "Odisea", e está formada por doce capítulos. Aparte de longa é case incomprensible. Aquí suponse que o protagonista principal é Stephen Bloom. Pero cada capítulo ten un estilo de redacción diferente. Os estilos máis usados son o monólogo interior e a corrente de consciencia, que son artificios literarios perfectos para contar o que queiras, na orde que queiras e da forma máis rocambolesca que desexes, que todo vale. Supostamente Stephen Bloom representa ao James Joyce xa maior.
A terceira parte titúlase o "Nostos", formada polos tres capítulos finais. O último deles, xa delirante, é un monólogo interior de Molly Bloom (a muller de Stephen) que está redactado sen signos de puntuación. Polo visto, sábese que son exactamente oito oracións longas (penso que o adxectivo quédase moi curto, nunca mellor dito) que na edición que eu lin ocupa unhas 65 páxinas.
Por se non o sabíades, toda a trama transcorre no día 16 de xuño de 1904 (foi o día que Joyce coñeceu á que despois sería a súa esposa), pero a novela foi publicada uns 20 anos máis tarde. Como todo sucede en Dublín, pois alí (e noutros sitios do planeta onde idolatran a obra) todos os anos celebran o "Bloomsday" como homenaxe a esta magna novela. En Dublín tampouco lle renden maior pleitesía, porque estivemos por alí hai uns anos, e os escenarios da novela non foron preservados en absoluto. Creo que había algunha estatua de Joyce pola rúa, pero pouco máis, se non lembro mal.
Pois nada, eu o esforzo xa o fixen, pero non vou repetir, que quedei mallado.
O outro día decidín ver en Youtube unha película clásica (por non ter xa dereitos de autor, pódense ver nesa plataforma sen demasiados problemas). Foi "Perversidade". A verdade é que o título soábame, e debín vela no seu día, cando en TVE botaron un magnífico ciclo sobre o director Fritz Lang. Por certo, o título orixinal foi "Scarlet Street" (non teño nin idea da razón), e no mundo hispano puxéronlle "Perversidade" (máis ben en España) e "Mala muller" (máis ben en Hispanoamérica). Como habitualmente, o mundo hispano é máis creativo e non moi fiel ao título orixinal, pero ás veces pásanse un pouco de freada.
Foi dirixida en 1945 por Fritz Lang. Os tres papeis principais foron representados por Edward G. Robinson (que era unha das superestrelas da época, pero agora semella bastante esquecido), Joan Bennett e Dan Duryea.
A historia é ben curiosa. Christopher Cross, un gris caixeiro de banco que ten unha aburrida vida debido a que a súa muller é unha amargada, ten como hobby a pintura. Unha noite, de casualidade, coñece a unha fermosa muller da que namora inmediatamente, e cando lle di que é pintor (e non caixeiro), ela interpreta que é un pintor famoso e que as súas obras valen moitos cartos.
Ela, que é case unha prostituta, vive co seu mozo, que é máis ou menos un proxeneta, e intentan aproveitarse da situación. Casualmente conseguen vender algún dos cadros de Christopher a unha galería de arte, que acaba de descubrir a un novo gran autor do que non sabían, e entón comezan a sacarlle partido económico. A rapaza decide asinar os cadros e a el non lle parece mal. Coas súas penurias económicas, incluso o caixeiro púxolle un apartamento a ela, que vive agora a corpo de raíña, e ela vende os cadros que fai el como se foran seus.
O tipiño, que é ben inxenuo, incluso cre que poderán casarse e vivir xuntos, pero un día determinado descubre no apartamento que o "amigo" dela é realmente o seu amante, e que ela búrlase del impunemente. Superado pola situación, decide matala. Unha serie de coincidencias fan que o mozo da muller sexa acusado da morte, e condenado a morte.
Hai uns días morreu Francisco Ibáñez, o fantástico creador de personaxes como Mortadelo e Filemón, Rompetechos, 13 Rue del Percebe, o botóns Sacarino ou Pepe Gotera e Otilio. Na 2, en homenaxe a el, botaron a película "A gran aventura de Mortadelo e Filemón". Lembro que fun ao cine cos colegas a vela, na súa estrea. Se non lembro mal, gustoume nos momentos nos que estiven esperto, pero o cansancio xa era moito os venres pola noite, e pasei parte da proxección roncando. Esta vez puiden vela completa, menos mal.
Foi dirixida en 2003 por Javier Fesser, estando o seu irmán Guillermo (un dos dous integrantes de Gomaespuma) de coguionista, algo que xa fixeran na súa película anterior, titulada "O milagro de P. Tinto", que xa era un auténtico delirio. Filemón foi interpretado por Pepe Viyuela e Mortadelo por Benito Pocino. Os máis destacados do resto do elenco son Dominique Pinon, Paco Sagarzazu, Mariano Venancio, María Isbert, Janfri Topera, Berta Ojea e Emilio Gavira.
Obviamente, a historia é un auténtico disparate, supostamente con ideas collidas de diferentes historietas do cómic. Supostamente a trama vai de recuperar un invento do Profesor Bacterio, pero aparecen espías internacionais, dictadores, etc. Creo que nin sequera vale a pena esforzarse porque é un embrollo total.
Penso que o máis destacado da película son os efectos especiais (penso que bastante avanzados para España hai 20 anos), que fan que vexas en cine as barbaridades que debuxaba Ibáñez hai décadas, e con bastante dignidade. En definitiva, unha película coa que rir un pedazo, sen máis pretensións.
Un día destes tiña ganas de ver unha gran película pola noite, e botei man de novo desa colección "Cine de Ouro", da que xa teño falado aquí moitas veces. A verdade é que as películas que están nela son dun nivel fantástico, pero ademais o DVD vén dentro dun caderniño dunhas 30-40 páxinas que conta moitas cousas interesantes sobre a película, así que o conxunto é aínda mellor. Aínda que esta película xa a vira completa hai moitos anos, decidín repetir porque apenas lembraba nada da trama (agás a famosa escena da avioneta, que é impactante, pero nada máis).
Tamén podemos falar do título, que dá moito de sí. O título orixinal era algo así como "Norte-Noroeste", que supoño que se deberá a que está ambientada nesa zona dos Estados Unidos: Nova Iork, Chicago e finalmente o monte Rushmore, que está en Dakota do Sur. En España inventáronse iso de "Coa morte nos talóns" (un pouco rimbombante de máis), e en Hispanoamérica chegaron a "Intriga internacional", tamén bastante rebuscada.
Foi dirixida en 1959 por Alfred Hitchcock. Os tres papeis principais foron para Cary Grant, Eva Marie Saint e James Mason, aínda que tamén me gustou moito Martin Landau no seu papel secundario. O resto do elenco non me parece demasiado relevante.
Como sempre con Hitchcock, hai un "mcguffin" (pero esta vez de tamaño sideral) que máis ou menos guía a trama, pero o importante é que aos protagonistas principais vanlle pasando cousas continuamente, e a película ten un ritmo moi elevado, non tes tempo para aburrirte. Polo visto, o "mcguffin" nesta ocasión é un malvado espía internacional que pretende fuxir do país cun microfilm que contén importantísimos datos que un país estranxeiro poderá aproveitar. Pero ese microfilm só se ve unha vez, e está metido dentro dunha figura que aparece circunstancialmente.
Para min, o máis destacado da película é que todo xira en torno a un grande equívoco: o FBI ten a un axente infiltrado no equipo dese espía, creou un axente ficticio que supostamente está perseguindo a ese espía, e o equipo dese espía cre a historia e ponse a buscar a ese axente ficticio. E por unha confusión do máis banal, ao comezo da película, ese equipo confunde a un tipo que non ten nada que ver no tema co axente ficticio. E a partir de aí, unha serie de equívocos e sucesos, uns detrás doutros, ben amenos e interesantes.
Pois iso. O publicista Roger Thornhill é confundido na cafetería dun hotel de Nova Iork cun tal George Kaplan, que realmente é un axente ficticio do FBI, que non existe realmente. Todo débese a que os axudantes do espía internacional preguntan por el, o botóns vai pola cafetería preguntando en voz alta, e xusto nese momento Thornhill levanta a man para pedirlle ao botóns outra cousa que non ten absolutamente nada que ver co tema. Preguntaron nesa cafetería porque supostamente o axente ficticio estaba aloxado nese hotel, pero é que boa parte do engano era ese, ir reservando habitacións de hotel con ese nome en diferentes lugares do país, pero ninguén aparecía realmente (aínda que semellaba que si). Pero a partires dese momento, o espía e o seu equipo empéñanse en acabar con ese tipiño.
Primeiro emborráchano e intentan que se mate conducindo. Despois vai á ONU, descubre que a persoa que o intentou matar o día anterior non é quen di ser, e o seu interlocutor morre alí mesmo asasinado. Despois cólase nun tren a Chicago e recibe a imprevisible axuda dunha fermosa muller, que acaba sendo a amante do espía, aínda que realmente é a axente real que o FBI tiña infiltrado no equipo do espía. Despois intenta matalo unha avioneta fumigadora nuns campos nos que non hai case nada que fumigar. Despois diso van a Dakota do Sur, onde o espía ten unha supermansión a carón do monte Rushmore, e tamén alí ten un miniaeroporto no que vai fuxir do país co famoso microfilm que realmente case non aparece na película. E xa suporedes quen acaba ganando ao final.
Imos comentar agora algunhas curiosidades da película:
- Inicialmente Hitckcock e o seu guionista tiñan previsto adaptar ao cine unha novela moi diferente, pero despois de estar varias semanas traballando no tema, viron que non tiña moito futuro, e puxéronse a crear unha historia de cero a partir de varias ideas que tiñan na cabeza dende hai tempo: axente ficticio do FBI, asasinato na ONU, trama no monte Rushmore, etc. E non lles quedou nada mal, aínda que iso acrecenta o tamaño do "mcguffin", porque teñen que crear a historia a partir de retais que non teñen nada que ver entre sí.
- Polo visto, está prohibido rodar na sede da ONU, entón fixeron varios planos xerais na ampla entrada, intentando que non se notara demasiado, e o resto está feito en estudio, obviamente. Pero tamén é certo que non se ve ningunha das grandes salas de reunión, só unha cafetería.
- Tampouco lles deron permiso para rodar no monte Rushmore, así que fixeron unha réplica en estudio, o que encareceu bastante a produción, pero deu igual, porque foi unha película moi rentable.
- Pensouse en varias actrices para o papel principal, pero Hitchcock conseguiu que o fixese Eva Marie Saint, a pesar da oposición dos estudios
- Moito máis lío houbo para o papel masculino. Sopesáronse moitos nomes, incluído James Stewart, pero Hitchcock, polo visto, culpáballe do pouco éxito comercial de "Vértigo" (que despois converteuse nunha película de culto). Gregory Peck e William Holden foron candidatos poderosos, pero ao final chegou Cary Grant, que non o fixo mal.
Onte no Ágora había un concerto de música dun grupo cuxo nome me soaba, pero non coñecía, e as referencias non parecían malas, así que decidín probar. Polo visto, insinuábase que era un grupo a medio camiño entre o rock progresivo e o jazz. O rock progresivo gústame moito (aínda que sigo sen ter demasiado claro o que é) pero o jazz non. Unha vez pasado o concerto, creo que teñen máis de jazz que de rock progresivo, pero tampouco estivo mal.
A banda Amoeba Split é coruñesa, creouse hai xa máis de 20 anos, e estaban presentando o seu terceiro disco. Polo que dicían, dá a impresión de que non teñen moitos concertos. Na súa web di que os compoñentes son os seguintes:
- Fernando Lamas na batería
- Alberto Villarroya no baixo
- Ricardo Castro nos teclados
- Iago Mouriño nos teclados
- Eduardo Méndez na frauta e saxo
- Pablo Añón nos saxos
- Rubén Salvador na trompeta (non estivo neste concerto)
Uns cantos destes nomes sóanme bastante de velos en formacións de jazz que tocan no Jazz Filloa, por exemplo. En xeral, como pasa sempre nestes xéneros, son todos moi bos instrumentistas, faltaría máis, pero na miña humilde opinión (e xa me pasou máis veces), o teclista Iago Mouriño ten unha certa capacidade para eclipsar a todos os demais.
Seguimos avanzando na Biblioteca Galega 120 da Voz de Galicia. Nesta ocasión foi a quenda do volume número 98, o libro de relatos de Manuel Rivas titulado "Que me queres, amor?". Se non lembro mal, xa debín lelo no seu día, cando se publicou, pero obviamente non lembraba apenas nada, agás o título dalgún relato e algunha outra historia que se fixo moi célebre pola súa versión cinematográfica.
O libro foi publicado a mediados dos anos 90 e, se non me engana a memoria, foi o primeiro desa xeira que colocou a Manuel Rivas como un autor de referencia na literatura galega e tamén en parte na española. Despois del veu "O lápis do carpinteiro" e algunhas obras máis. Está claro que naquel momento estaba pasando un pico de creatividade e emotividade.
O relato máis famoso do libro é obviamente "A lingua das bolboretas", que deu lugar a unha fermosa película dirixida por José Luís Cuerda. Estaba buscando o dato dos relatos nos que se basearon para a película, porque non foi só o que lle dá título. Sóame que colleron personaxes ou situacións dalgún relato máis, e creo estar seguro de que "Un saxo na néboa" foi un deles. Non sei se non sería "Carmiña", porque sóame que na película matan un can, e ese conto trata dese tema.
Supoño que o libro me gustou máis no seu momento, cando o lin por primeira vez e estaba na crista da onda, que agora. Hai algúns relatos que son moi desconcertantes, e outros cun final moi aberto e difícil de interpretar.
Normalmente, en moitos sitios, por exemplo na cidade na que vivo, a programación cultural decae case por completo nos dous meses de verán, xullo e agosto (en xuño xa comeza a notarse certa baixada e en setembro cóstalle algo coller o ritmo de novo). A xente está máis relaxada e máis pendente de festivais e festas gastronómicas, ou praia ou montaña, ou directamente fóra da cidade. Por iso é bastante raro que se programen eventos culturais cando xa comezou xullo.
Pero o caso é que, na primeira semana de xullo, no Ágora da Coruña, trouxeron á magnífica compañía galega Ibuprofeno Teatro a representar "O furancho", unha veterana obra do seu repertorio (xa ten 7 ou 8 anos). Eu sempre tivera moitas ganas de vela pero aínda non o conseguira. Supoño que xa a traerían á Coruña no seu momento, pero o caso é que ata onte non puiden vela.
E teño que recoñecer que me decepcionou bastante. Fun con varios colegas e algún deles dicía ao saír que lle gustara moito porque as actrices "esbardallaron moito". Estou totalmente de acordo, e se cadra esa é a razón pola que non me gustou. Nunca me parei a pensar se me gusta o "esbardalle" nas obras de teatro, pero esta obra faime pensar que, ao mellor, non me gusta.
A obra dura hora e media, as actrices son Marián Bañobre e Isa Risco, garantía de bo traballo, pero a historia, para min, non ten demasiada forza, e acaba derivando nunha serie de situacións simpáticas, chistes rápidos sobre multiude de aspectos de Galicia, a súa cultura, os seus costumes, etc,, pero sen ningún tipo de relacións unhas con outras. Por momentos, pareceume a actuación conxunta de dous monologuistas facendo chistes fáciles sobre calquera cousa que tivera que ver con Galicia. E como xa dixen aquí algunha vez, os monologuistas non me gustan nada (outra cousa son os contacontos).
Como xa dixen aquí algunha vez, o cine bélico non me agrada demasiado, o militarismo e todo iso non é da miña corda. Onte botaban de novo "Patton" no espazo de cine clásico da 2, e decidín darlle unha oportunidade. Creo que xa a botaron hai pouco, en período lectivo, e como é unha película longa, pasei de vela naquel momento, pero agora, nas vacacións estivais, xa se poden facer estes excesos. Non está mal, pero unha vez vista, xa non necesito vela máis.
"Patton" foi dirixida por Franklin Schaffner (o mesmo de "O planeta dos simios", da que falamos aquí hai pouco) en 1970. O protagonismo máis que principal obviamente é para o actor George C. Scott, e o outro que máis sae é Karl Malden, facendo do xeneral Omar Bradley, que se non me equivoco, foi tamén asesor dos guionistas, e escribiu unha obras nas que se basaron os guionistas para escribir a historia. O resto do elenco é moi extenso (e totalmente masculino, moi habitual nas películas bélicas) e, por destacar a alguén, poderíamos falar de Karl Michael Vogler facendo de Rommel, e de Michael Bates facendo de Montgomery.
Se a película é minimamente fiel á personalidade de Patton (porque diso trata a película, basicamente), hai que recoñecer que era un tipo ben peculiar, aparte de severo e salvaxe. Era un gran coñecedor da historia bélica antiga, e sabía todas as batallas dos gregos, romanos e cartaxineses. Ademais, cría na reencarnación e estaba convencido de ter sido un alto xeral cartaxinés e tamén outro de Napoleón.
Chega ao norte de África no ano 43 despois dunha operación catastrófica e comeza a remontada disciplinando ao exército estadounidense que andaba por alí, vencendo nunha batalla ao exército de Rommel (aínda que despois descubren que Rommel estaba en Berlín recuperándose dunha doenza).
Despois pasa a Sicilia, onde máis ou menos o poñen de gardián do británico Montgomery, cousa que non lle fai ningunha graza, así que sáese das ordes que recibira, vai tomando outras poboacións e chega a Messina, o punto estratéxico unhas horas antes que o inglés.
Polo seu rudo caracter e indisciplina é apartado, e o teñen en Inglaterra e nalgúns lugares de Francia facendo tempo, pero finalmente a súa incursión por Francia e chegando a Alemaña resulta crucial para ganar a guerra en Europa. Ao final atópase cos aliados rusos, que tampouco lle caen nada ben.
En definitiva, todo un personaxe e, como non podía ser menos no mundo do viril militarismo, é glosado nesta película, que fará felices a todos os amantes destas temáticas, entre os que non me atopo.
Este ano cúmprense cen anos da morte de Manuel Murguía. Tiña ganas de ler algo del, se fora posible. Como foi principalmente historiador e a súa obra máis insigne creo que é unha monumental Historia de Galicia (que non teño), o máis asequible (e a única obra súa que teño) é "Os precursores", escrita en castelán en 1886, xusto despois da morte de Rosalía de Castro. Supostamente, neste obra faise referencia ás persoas que tiñan obra publicada en galego antes de 1863, cando Rosalía publicou "Cantares gallegos". Serviría como base para o movemento coñecido como Rexurdimento.
Pero vendo a nómina de persoeiros aos que se lle dedica un capítulo, resulta un catálogo bastante estraño. Están Rosalía e Pondal, faltaría máis, pero boto en falta a Curros. Se cadrá é porque era máis novo, naceu en 1851 e non lle deu tempo a publicar tan pronto. Cando o libro se escribiu, se cadra xa tiña publicado algunha obra célebre, pero Murguía non debeu considerar a súa importancia. Claro, estamos facendo trampa e mirando todo dende 140 anos máis tarde.
Tamén hai varios persoeiros máis dos que, todos os que sabemos algo de cultura galega, nos soarán os seus nomes, aínda que só sexan vagamente: Antolín Faraldo, Aurelio Aguirre ou Benito Vicetto.
Pero hai outros persoeiros que resultan agora totalmente descoñecidos, como Leonardo Sánchez Deus, Félix Moreno Astray, Antonio Cendón ou Serafín Avendaño. Xa non lembro moi ben a que se dedicou cada un (segundo este libro di), pero había un sacerdote, un militar que loitou na unificación de Italia (polo visto un tema candente da época), un pintor.... Nestas ocasións, dise que unha obra "envellece" mal, pero supoño que é o lóxico, é moi difícil adiviñar se no futuro algo ou alguén vai ser lembrado ou non.
Outro detalle que me chamou moito a atención foi que nunhas cantas destas biografías (algúns dos capítulos son máis ben biográficos e outros moito menos) faise referencia a Santiago de Compostela como cidade moi gris e pesada, da que todos querían fuxir, cun férreo control do obispo e do aparato eclesial, que non permitía desenvolver ideas progresistas. Non é a primeira vez que escoito algo coma iso, aínda que supoño que agora xa estará bastante superado.... ou non.
Onte tivo lugar a terceira xornada do ciclo Xullo Pop deste ano, organizado, como sempre, pola Deputación da Coruña no Teatro Colón. O anterior artigo deste blog foi para falar do primeiro concerto deste ciclo, o de Lucía Aldao presentado "Pava 2". Salteime o segundo, onde actuaba "O portughés", que polo visto é un dos iniciadores do trap en galego. Como é un xénero que non me interesa en absoluto, decidín descansar.
Esta terceira xornada constaba dun concerto dobre. Primeiro actuaba Mai, o novo proxecto "en solitario" de Iseo Agilda, que participa en moitos grupos galegos, dos que seguramente destaca Sacha na horta e Blues do país. E o segundo concerto era de Carabela, un novo grupo de Noia.
Eu xa lera algo sobre Mai, e xa soaba a marcianada sideral, pero finalmente, acaba resultando bastante agradable. A posta en escea é bastante curioso, cun aro ateigado de vexetación que sube e baixa varias veces no concerto, arroupando á cantante. Ao final, mercamos o disco e Iseo púxonos unha dedicatoria. Toda a temática do disco ten que ver cun certo panteísmo e nova relación coa natureza, polo que me pareceu entender. O grupo está formado pola cantante, un violonchelista, unha corista que tamén toca a pandeireta, un percusionista e un teclista.
Despois dunha media hora de parón para desenchufar os instrumentos do primeiro grupo e enchufar os do segundo, tocou o grupo noiés Carabela, que pretende facer unha mestura de pop e electrónica, pero a min pareceume que caía moito máis no segundo que no primeiro. Recoñezo que non me gustou demasiado a súa proposta e que marchei cando levaban 3 ou 4 cancións, porque non conxeniaba en absoluto co que eles facían. Teñen unha cantante, un teclista, un baixista e outro compoñente que se encarga da guitarra e das programacións. O meu problema con estes grupos de música electrónica é que eu recoñezo ser xa un tipo chapado á antigua, e gústame bastante que a música que escoito no concerto se produza alí nese intre, e non me gusta tanto que vaia pregravada (aínda que cada vez acepto máis proporción disto). Nunha das primeiras cancións que tocaron, case todo o que se escoitaba comezou a soar cando o programador tocou un botón ou un pedal (non me fixei no que fixo exactamente, pero foi un escándalo, estaban en silencio e un segundo despois parecía que había unha orquesta, e a inmensa maioría do que soaba non saía dos músicos que estaban no escenario). Nun determinado momento, unha pandeireta que estaba sendo tocada non se escoitaba en absoluto, cando se tocaba a guitarra, ou non se notaba, ou era totalmente estridente... Non sei, a miña experiencia co grupo foi breve pero o desencontro foi total.
Lucía Aldao é unha poeta e cantautora coruñesa de xa longa traxectoria. Foi coñecida inicialmente pola parella poética que formaba e segue formando coa poeta María Lado. Xa hai algún tempo que non as vexo actuar, pero vinas moitas veces, e é unha das cousas máis divertidas e amenas que vin nun escenario. Sen contar o feito de que recitan moi ben e que resulta moi interesante o que din, as presentacións das cancións son dos espectáculos máis motivadores que me atopei. E por separado son o mesmo, pero cando se xuntan, vólvese un auténtico volcán.
Cando Lucía Aldao actúa como cantautora "en solitario" (ou sexa, sen María Lado ao seu carón), o espectáculo cambia algo pero non tanto, porque as letras das cancións-poemas seguen sendo moi interesantes, e as súas alocucións entre canción e canción seguen sendo dun nivel galáctico.
Sacou o ano pasado un EP con cinco cancións titulado "Pava", e a finais de 2022 sacou outro EP con outras catro, titulado "Pava 2". Vaia, para un clásico coma min, resulta imposible non pensar en que os dous EP xuntos dan lugar a un disco dos de toda a vida. Hai esquemas mentais imposibles de cambiar, que lle imos facer.
En directo toca acompañado por un grupo de tres músicos. A batería tócaa unha amiga súa chamada Analis (ou algo así), a guitarra tócaa outro amigo seu chamado David (creo) e o baixo tócao un novo colega vigués chamado Diego (ou algo así). Digo todo isto con tanta incerteza porque non lembro os seus nomes con seguridade, e non me pareceu ver en Internet esa información. Na web creada para falar destes discos non se menciona a banda en directo. Incluso falan de María Lado, pero non deses músicos. O máis curioso é que ela toca diante e os tres músicos están semi-ocultos detrás dun telón semi-transparente. Explicaron o outro día, no concerto que eu vin, que o facían así por petición da propia banda, porque así se fixaban máis en Lucía, e menos neles e na súa estética.
Por certo, este concerto que vin no Teatro Colón formaba parte do ciclo "Xullo Pop", que leva varios anos organizando a Deputación da Coruña por estas datas.
Este magnífico grupo de cantantes e pandereteiras que naceu en 1989, está neste 2023 de xira de despedida, titulada "Vidas cantadas". Actuaron o outro día no Ágora da Coruña para despedirse da nosa cidade, e resultou un concerto moi emotivo.
Que eu saiba, sempre tivo as mesmas seis integrantes: Felisa Segade, Montse Rivera, Mercedes Rodríguez, Patricia Segade, Ana Rodríguez e Rosario Rodríguez. A metade delas estaba antes en "Cantigas e Agarimos" (ou sexa, é posible que foran as primeiras voces de Milladoiro, a comezos dos 80) e despois uníronse o resto de integrantes.
Nestes máis de 30 anos tampouco foron moi prolíficas sacando discos, porque só editaron cinco:
1994 - Leilía
1998 - I é Verdade, I é Mentira
2003 - Madama
2005 - Son de Leilía
2011- ConSentimento
Xa vedes, levan máis de dez ano sen editar ningún disco.
Nesta última xira viñan acompañadas por un contrabaixo, un acordeón, e outro músico que normalmente tocaba guitarras, pero nalgunha ocasión tocaba a gaita.
Déixovos cun vídeo do Luar no que cantan a que me parece a súa mellor canción, un auténtico himno feminista: "Voz das amigas".
Hai uns anos fixeron unha película sobre Queen, ou máis sobre Freddie Mercury (os outros compoñentes da banda parece que tiveron unha vida bastante máis gris), titulada "Bohemian rhapsody", que tivo bastante éxito, incluso parece que conseguiu varios Oscars. Botábana o outro día nunha cadea de televisión e deille unha oportunidade. Está claro que me gusta a música rock, como lle gusta a moita outra xente (vaia, agora xa non está moi claro se pasa iso mesmo entre a xuventude), pero paréceme que todas estas películas son demasiado mitificadoras, e que ensalzan cousas que non son para tanto.
Foi dirixida en 2018 por Bryan Singer e Dexter Fletcher (o primeiro foi despedido cando quedaban poucas semanas de rodaxe). O papel principal foi para Rami Malek, facendo de Freddie Mercury, e o resto dos integrantes do grupo foron Gwilym Lee como Brian May, Ben Hardy como Roger Taylor, e Joseph Mazzello como John Deacon. Outros papeis secundarios foron para Lucy Boynton, Aidan Gillen, Tom Hollander, Allen Leech, e Mike Myers.
Pois nada, vai contando a historia do grupo dende os seus inicios, cando se chamaban "Smile". Freddie Mercury e John Deacon chegan case ao mesmo tempo. A historia céntrase, como xa dicíamos, na vida de Freddie, que semella o de vida máis animada e faranduleira. Resaltan bastante a composición de canción "Bohemian rhapsody", por ser unha canción moi pouco convencional e que costou moito venderlle aos estudios, que non confiaban nunha canción tan longa, e cun estilo e letra tan incomprensible. Pero efectivamente, converteuse na súa canción máis representativa e seguramente nunha das mellores cancións da historia do rock. Debe ser difícil atopar a alguén a quen non lle guste.
Deume a impresión que outro dos focos nos que se centraron foi o Live Aid de 1985. Nesa época Freddie estaba un pouco apartado do grupo, ofrecéranlle un contrato moi xeneroso por sacar un par de discos en solitario, e parece que non estaba moi ben asesorado e non andaba en moi boas compañías. Acordou máis ou menos a tempo e pediu unha reconciliación co resto do grupo, cando viu que a magnitude dese evento ía ser moi grande, e que non participar nel sería considerado un gran fracaso. Pero chegaron a tempo e fixeron un moi bo papel nos 20 minutos que lles tocaron.
Xa non se fala máis dos seus últimos anos, aínda que na película xa se di que contraeu o sida e que supostamente lle queda pouco de vida, pero non se ve nada da súa colaboración con Monserrat Caballé para facer o himno da Olimpíada de Barcelona, á que xa non conseguiu chegar. Pois iso, moita mitomanía ao redor dun grupo e, sobre todo, do seu líder, pero a min paréceme algo oca.
Hai xa moitos anos que descubrín ao director alemán Ernst Lubitsch e quedei marabillado. Non lembro se a primeira película que vin foi esta da que vou falar aquí, ou se foi outra, pero si me deixou a sensación de que este director tiña un toque especial que había que seguir, pero a verdade é que tampouco vin moitas películas súas, só 4 ou 5. Estou vendo na Wikipedia que tampouco viviu demasiado, morreu aos 55 anos despois do seu sexto ataque ao corazón, e as películas que xa fixo nos Estados Unidos (supoño que é moito máis complicado ver as que fixo en Alemaña) non foron tantas.
"Ser ou non ser" foi dirixida en 1942 por Ernst Lubitsch. Os papeis principais foron para Jack Benny, Carole Lombard e un xovencísimo Robert Stack. As outras veces que a vin non me decatara dun detalle importantísimo, que converteu á película en moi controvertida. É unha comedia, na que se bromea con Hitler e o nazismo, e estreouse no medio da II Guerra Mundial, así que a moita xente non lle fixo demasiada graza.
O argumento é bastante retorcido, e como en todas as películas de Lubitsch, hai que estar moi atento en todo momento á historia, porque os personaxes son moi retorcidos e os diálogos son riquísimos, así que non hai que despistarse nin un segundo.
Unha compañía de teatro polaca quere representar unha obra titulada "Gestapo", sobre o nazismo, en Varsovia. Pero as autoridades consideran que non é pertinente e obrigan a que volvan a representar "Hamlet". O papel principal desa obra represéntao Josef Tura, o actor principal da compañía. A súa adorable muller María, que é a actriz principal da compañía, sabe que hai un aviador polaco que a idolatra, e dille que, se quere visitala no camerino, que vaia xusto cando o seu marido comeza o monólogo "Ser ou non ser" desa obra. O marido percibe perfectamente ese detalle, pero non sospeita que pode haber unha aventura amorosa, senón que parte do público non apreza as súas dotes actorais, porque isto sucede en varios días consecutivos, e é sempre o mesmo home. O aviador polaco está convencidísimo de que María vai deixar ao seu marido por el, pero ela non ten a máis mínima intención de facelo. Aos poucos días, Hitler invade Polonia
Pouco despois, o aviador polaco e os seus compañeiros están en Inglaterra e despiden ao suposto líder da resistencia polaca de Varsovia, que vai volver para alí de incógnito. Por un inocente comentario, o aviador sospeita que ese suposto revolucionario non é tal, e que pode ser cómplice do nazismo, feito que efectivamente sucede, e é descuberto grazas á súa información.
Ese suposto revolucionario chega a Varsovia e intenta seducir a María Tura, á que coñece pola referencia do aviador polaco. Ela finxe ter interese no tema, pero realmente o que quere é roubarlle a información que ten sobre a resistencia, porque o aviador conseguiu chegar axiña a Varsovia e avisar do que está sucedendo. A compañía de teatro converte o seu antigo auditorio nun suposto cuartel da Gestapo e convocan alí ao suposto revolucionario, que axiña detecta que aquelo é falso, pero morre nun tiroteo.
A partir deste momento, é Josef Tura quen se disfraza do suposto revolucionario, pero xa facendo dun alto cargo da Gestapo e meténdose na boca do lobo. Incluso están a piques de collelo cando lle poñen diante o cadáver da persoa á que está suplantando, pero cun moi bo truco consegue escapar. Toda a compañía consegue fuxir a Inglaterra nun avión. Incluso algún dos integrantes da compañía suplanta a Hitler.
A película remata de forma moi simpática, coa compañía representando "Hamlet" en Londres, e vendo como un home se levanta do patio de butacas xusto cando comeza o monólogo de "Ser ou non ser". Tanto o actor como o aviador polaco quedan moi contrariados nese momento.
Un día destes (ata xuraría que foi na noite de San Xoán, celebración que non me agrada e na que prefiro quedar na casiña) deume por ver de novo unha película da colección "Cine de ouro". Xa comentei máis veces aquí que me gustan bastante as películas desa colección que me regalaron, porque aparte de ser películas clásicas moi boas (en xeral), traen un caderniño que explica moitas vicisitudes da película ben interesantes. Supoño que agora moitos deses datos veñen na Wikipedia ou en webs especializadas en cine, pero a min ségueme gustando máis lelo en papel.
Foi dirixida en 1967 por Arthur Penn e o protagonismo total foi, obviamente, para Warren Beatty e Faye Dunaway. Estiveron secundados por Michael J. Pollard, Gene Hackman, Estelle Parsons, Denver Pyle, Dub Taylor e Gene Wilder. Claro, xa pasaron 56 anos dende a súa presentación e non é doado decatarse que foi a película onde se converteron en estrelas varios destes actores, que despois tiveron unha exitosa carreira. Polo visto, marcou unha época, entre outras cousas, polo alto nivel de violencia, sobre todo da última escena, que semella moi fiel á realidade. Non sei de que se escandalizan, se é unha historia tipicamente estadounidense, e a violencia é un dos elementos máis salientables da súa cultura. Tamén estiven mirando a historia dos ladróns verdadeiros, e semella que a película é bastante fiel á realidade, aínda que con certos matices.
A película basicamente conta a historia, breve, do coñecemento e vida en común de Bonnie Parker e Clyde Barrow, unha parella que lideraron unha banda de delincuentes que funcionou no suroeste de Estados Unidos a comezos da década dos 30. Eles tiñan pouco máis de 20 anos e acaba de producirse o crack do 29, así que a situación económica do país era nefasta. Polo que contan na película, e parece que era bastante real, a delincuencia estaba bastante xeralizada, e había moita xente nova que pasaba polo cárcere por razóns variadas, así que xa non era ningún estigma social.
Bonnie quere estar cun home que a saque da aburrida vida de camareira, e Clyde pode ofrecerlle algo así. Pero Clyde déixalle claro que non lle gustan os compromisos sentimentais (nas primeiras versións do guión insinuábase que podía ser homosexual, despois deixárono simplemente en que era impotente; non me consta que na realidade sucedera nada así).
Así que comezan a dar golpes. Na película parece que son especialistas en bancos, pero polo visto, na vida real, tamén atracaban moitos comercios e gasolineiras. Van deixando un regueiro de feridos e mortos das súas correrías. Pouco despois únese outro integrante á banda, C.W. Moss, que traballaba nunha gasolineira, para facer sobre todo de condutor e mecánico. E despois atópanse con Buck (irmán de Clyde) e a súa muller Blanche. Buck é outra "boa peza", pero a súa muller non encaixa para nada no grupo, semella ser boa persoa, pero vese abocada a pertencer á banda de delincuentes.
Van tendo diferentes atracos e incidentes, entre eles un cun axente de policía ao que humillan pero cometen o erro de non matar. Están a punto de pillalos en varias ocasións, por exemplo en casas nas que paran para descansar da vida de atracos, pero sempre conseguen escapar, pero a súa nomina de mortos vai crecendo.
Nun determinado momento, achéganse á casa onde aínda vive o pai de C.W. Moss, que os acolle aparentemente con cariño. Pero o pai de C.W. quere que deixe esa vida e se separe deses asasinos, así que pacta co policía ao que humillaron algún tempo antes unha forma de pillar a Bonnie e Clyde deixando libre ao seu fillo. O policía chegou ata o pai de C.W. porque conseguíu que Blanche, que está nun hospital recuperándose das lesións dos últimos atracos, lle dixera como se chamaba o principal cómplice da parella. Preparan entón unha trampa para collelos unha mañán e os acribillan con ametralladoras nunha estrada, cando aínda están subidos no seu coche.
En definitiva, a biografía duns "mataos" que en Estados Unidos, por algunha razón que non consigo entender, eran considerados como os sucesores de Robin Hood. Vale que era a época da depresión, que os bancos non tiñan moi boa prensa (como debe ser), e que os bancos incluso podían ser considerados representantes dun goberno corrupto, pero polo que me pareceu ver, esta banda non roubaba bancos para axudar a xente máis pobre ca eles. Eles eran pobres e intentaban saír adiante roubando bancos, e nin sequera así o conseguían. Ou sexa, de novo unha mitificación dos mediocres.
É un dos grandes éxitos do cine español dos últimos anos, a volta ao cine español de Javier Bardem, que creo que levaba algúns anos sen caer por aquí, e apeteciume vela cando vin que a botaban en TVE (agora xa non lembro se foi na 1 ou na 2).
Foi dirixida en 2021 por Fernando León de Aranoa (que normalmente ten grandes ideas para as súas películas). No elenco destacan Javier Bardem, obviamente, pero está moi ben secundado por Manolo Solo, Almudena Amor, Fernando Albizu, Celso Bugallo ou Francesc Orella.
Julio Blanco é o propietario dunha empresa de básculas industriais chamada Balanzas Blanco. Pretende ser un xefe xusto e bondadoso, que se preocupa polos problemas dos seus empregados e intenta botar unha man para resolvelos, na medida das súas posibilidades. Teoricamente, iso é mellor que o papel de moitos empresarios (sobre todo en España), que non se preocupan pola súa plantilla e só pretenden exprimila o máximo posible para maximizar os beneficios. Pero neste caso, realmente utiliza tácticas case mafiosas, por momentos, para intentar resolver os problemas dos seus empregados, e os seus propios, sempre co obxectivo de maximizar os seus beneficios, e os da empresa, e que ao mesmo tempo pareza que se preocupa por eles.
Todo isto crúzase co feito de que Balanzas Blanco é unha das empresas finalistas nun premio a boas prácticas empresariais que, no caso de ganalo, daralle moi boa proxeción e publicidade, e ese pasa a ser un obxectivo estratéxico. Saben que a comisión avaliadora chegará nos vindeiros días, pero obviamente, non saben exactamente cando será. Pero entre as visitas ás outras empresas finalistas, e algún soplo que reciben (que raro que en España haxa algo de corrupción en eventos coma ese), acaban sabendo o día exacto da visita, pero só o día anterior á mesma (a película remata con ese escena).
As problemáticas son moi variadas:
- Un dos principais elementos da empresa, encargado da organización das actividades, está pasando un bache e está cometendo últimamente erros que nunca cometera. O xefe acaba descubrindo que a súa muller está deitándose con outro home, e incluso chega a saber quen é (o xefe, o marido nunca chega a sabelo), outro traballador árabe da empresa, que tamén ten moito prestixio na mesma.
- Outro dos traballadores, pero moito máis de base, ten problemas porque un dos seus fillos ten moi malas compañías e pode acabar no cárcere. O xefe intenta atoparlle unha ocupación algo máis digna. Finalmente acaba morrendo por un encargo que lle fai indirectamente Julio Blanco, pero este, en vez de arrepentirse, intenta sacar peito e louvar ao falecido pola súa entrega.
- Un traballador despedido da empresa que se aposentou en fronte da entrada da mesma e que fai moi mala publicidade dela, é agredido por un grupo de rapaces (un deles o morto do parágrafo anterior), porque o xefe quere que xa non estea cando a Comisión veña de visita. E ao final acaba conseguíndoo.
- Dende o primeiro día, fíxase nunha atractiva becaria que acaba de chegar, e incluso chega a deitarse con ela. Despois entérase que é a filla duns bos amigos del e a súa muller, Intenta botala, pero ela déitase con máis cargos importantes da empresa, e acaba sendo contratada cun posto importante, a pesar da oposición do xefe, pero non poder facer nada para evitalo.
En definitiva, que utiliza tácticas bastante discutibles e incluso mafiosas, para intentar que a súa empresa vaia o mellor posible pero aparentando ser un xefe moi humano. E o caso é que moitas das súas tretas acaban funcionando, dun xeito ou doutro. Unha vez máis, León de Aranoa fai un debuxo bastante fiel da sociedade española cunhas historias moi retorcidas, con moitas aristas, pero que seguramente descubren moitos aspectos sociais que non é doado desvelar habitualmente.
"Trac" é o nome dunha interesante banda de rock progresivo (ou algo así, aínda que nunca tiven demasiado claro que é o que caracteriza a ese xénero musical, pero gústame, iso seguro) que temos na Coruña. Pareceume entender que o grupo existe dende hai décadas, pero casualmente deulle por sacar discos xusto agora, nos últimos anos, que xa non está tan de moda, ou mellor dito, que hai outras alternativas para destacar no mundo da música (que tampouco creo que sexa a súa pretensión).
Vinos actuar dúas veces. A primeira vez foi no Ágora, hai 5-6 anos, e foi cando souben da súa existencia. Máis ou menos naquel tempo sacaron os dous primeiros discos, que se titulaba "O bosque sen árbores" e "Man" (dedicado a Man, o alemán de Camelle). Como podedes intuír, a temática ecoloxista interésalles bastante. Como me gustou bastante o concerto, merquei os dous discos, que escoito de cando en vez.
A segunda vez foi hai poucas semanas, e serviume para entrar por primeira vez nunha sala de concertos xa veterana na cidade, a Filomatic, que non me desagradou. Nesta ocasión presentaban o seu terceiro disco, titulado "Trac 3". De feito, fíxome certa graza ou ilusión que, cando fun ao final do concerto a falar co grupo para mercarlles o disco, cando dixen que xa tiña os dous primeiros, deberon pensar que acaban de coñecer a outro "groupie" máis.
Este segundo concerto estivo ben, como o outro, e como curiosidade direi que tocaron un par de versións doutros grupos, e a elección desas pezas xa denota que nos atopamos cun grupo, cando menos, peculiar. Coa cantidade de grupos e cancións míticas que poderían ter elixido, tendo en conta o espectro musical no que se moven, decidiron tocar "Perfect strangers" de Deep Purple, e "Have a cigar" de Pink Floyd. Ou sexa, cancións que non destacan entre as máis coñecidas nin veneradas de ningún deses dous grupos.
O grupo está formado por Moncho Pardo (guitarra), Luis Molina (baixo), Berto Morán (batería) e Juan Cordonié (guitarra eléctrica e sintetizada; ou sexa, toca sintetizadores dende a guitarra). En xeral, todos cantan e fan coros, aínda que Berto normalmente só fai coros, as voces principais recaen nos outros tres. Anímovos a velos, aínda que supoño que a súa axenda de concertos tampouco debe ser moi ampla.
Hai uns días (ou semanas), unha noite, estaba xa moi canso e non tiña ganas de facer nada. Vin que nunha cadea da TDT (xa nin lembro cal) botaban unha versión de "Os tres mosqueteiros" e non o dubidei. Xa hai moito tempo escoitei que esa novela de Alexandre Dumas estaba moi ben, e iso sempre suma puntos, pero xa sospeitaba que esta versión ía ser moi libre e dependente doutras coordenadas. Todo iso lémbrame que teño que intentar ler esa novela, porque desta película xa non lembro apenas nada.
Foi dirixida en 2011 por Paul W.S. Anderson (polo visto foi o director de sagas como "Resident Evil", baseadas en videoxogos, así que non creo coincidamos moito). No elenco están algúns famosos e outros que aspiran a selo no futuro, como Logan Lerman, Matthew Macfayden, Ray Stevenson, Luke Evans, Milla Jovovich, Christoph Waltz, Orlando Bloom, Mads Mikkelsen, Juno Temple e Freddie Fox.
Pois iso, creo que o núcleo da historia de Dumas presérvase pero que se tomaron moitas liberdades na adaptación. Athos, Portos e Aramis son tres fantásticos espadachíns ao servizo de Luis XIII, e chega ao mesmo corpo de mosqueteiros un gascón bastante novo e pretencioso chamado D'Artagnan. Está claro quen son "os bos" pero, polo visto, sempre hai alguén que ten máis dificultade para identificalos,
Por outra banda, o cardenal Richelieu está intentando conspirar para derrocar ao Rei, que non semella demasiado espabilado, e Milady de Winter sempre está por aí xogando a moitas bandas. A película foi rodada en formato 3D, pero na televisión obviamente proxectaron a versión en 2D.
