Os Precursores

Este ano cúmprense cen anos da morte de Manuel Murguía. Tiña ganas de ler algo del, se fora posible. Como foi principalmente historiador e a súa obra máis insigne creo que é unha monumental Historia de Galicia (que non teño), o máis asequible (e a única obra súa que teño) é "Os precursores", escrita en castelán en 1886, xusto despois da morte de Rosalía de Castro. Supostamente, neste obra faise referencia ás persoas que tiñan obra publicada en galego antes de 1863, cando Rosalía publicou "Cantares gallegos". Serviría como base para o movemento coñecido como Rexurdimento.

Pero vendo a nómina de persoeiros aos que se lle dedica un capítulo, resulta un catálogo bastante estraño. Están Rosalía e Pondal, faltaría máis, pero boto en falta a Curros. Se cadrá é porque era máis novo, naceu en 1851 e non lle deu tempo a publicar tan pronto. Cando o libro se escribiu, se cadra xa tiña publicado algunha obra célebre, pero Murguía non debeu considerar a súa importancia. Claro, estamos facendo trampa e mirando todo dende 140 anos máis tarde.

Tamén hai varios persoeiros máis dos que, todos os que sabemos algo de cultura galega, nos soarán os seus nomes, aínda que só sexan vagamente: Antolín Faraldo, Aurelio Aguirre ou Benito Vicetto.

Pero hai outros persoeiros que resultan agora totalmente descoñecidos, como Leonardo Sánchez Deus, Félix Moreno Astray, Antonio Cendón ou Serafín Avendaño. Xa non lembro moi ben a que se dedicou cada un (segundo este libro di), pero había un sacerdote, un militar que loitou na unificación de Italia (polo visto un tema candente da época), un pintor.... Nestas ocasións, dise que unha obra "envellece" mal, pero supoño que é o lóxico, é moi difícil adiviñar se no futuro algo ou alguén vai ser lembrado ou non.

Outro detalle que me chamou moito a atención foi que nunhas cantas destas biografías (algúns dos capítulos son máis ben biográficos e outros moito menos) faise referencia a Santiago de Compostela como cidade moi gris e pesada, da que todos querían fuxir, cun férreo control do obispo e do aparato eclesial, que non permitía desenvolver ideas progresistas. Non é a primeira vez que escoito algo coma iso, aínda que supoño que agora xa estará bastante superado.... ou non.

Saúdos.