O Golem

Hai unhas semanas, fun visitar unha exposición sobre intelixencia artificial titulada "More than human", que pode verse na Coruña nos últimos tempos. Curiosamente, unha exposición na que hai que pagar entrada, que non é nada habitual, e non moi barata. Supoño que se debe ás moitas instalacións electrónicas e audiovisuais das que consta. 

O caso é que o primeiro panel fala sobre a historia do Golem, unha criatura mítica da que xa oíra falar no pasado, precisamente cando eu estudiaba algo de intelixencia artificial na carreira de Informática na Universidade da Coruña. E sempre tivera curiosidade por saber algo máis desa curiosa historia. E mira ti por onde, que en Youtube está visible unha película muda de hai uns 100 anos que fala precisamente sobre o Golem. Así que me puxen a vela.

Foi dirixida polo cineasta alemán Paul Wegener en 1920. O tipo debía estar algo obsesionado con esta historia, porque polo visto rodou varias versións desta historia, pero esta é a única que se conserva. Obviamente, do elenco non coñeceríamos a ninguén, só vou resaltar que o propio Paul Wegener fai o papel do Golem.

A historia está ambientada na Praga do século XVI. Un importante rabino le nas estrelas que se aproximan problemas, e pouco despois recibe un decreto do emperador dicindo que os xudeus serán expulsados da cidade. Entón decide consultar os seus vellos libros, e rescatar a información de como dar vida ao Golem, un monstruo feito de arxila, metendo baixo un broche que leva no peito un papel cunha palabra máxica que lle transmitiu un voceiro do Mal.

Despois diso, é convocado ao palacio do emperador, e o rabino aproveita para queixarse do trato vexatorio que sufriron os xudeus ao longo da historia. Á corte do emperador iso non lle importa nada, e búrlase, pero por castigo divino, o teito do palacio comeza a derrubarse, ata que chega o Golem, que sostén o teito e evita a catástrofe.

O rabino considera que o Golem xa fixo a súa función, e sácalle o broche que lle dá vida. Pero un servidor do rabino descubre o amorío entre a filla do rabino (da que el tamén está namorado) e un voceiro do emperador, e revive ao Golem para intentar quedarse coa filla do rabino. A partir de aí prodúcense algunhas escenas imprevistas, cando o Golem está a piques de facerlle dano a uns nenos, porque ten unha forza dificilmente controlable, pero é precisamente unha das nenas, que o Golem colle no seu colo, a que, xogando, quítalle o broche do peito e polo tanto a vida ao Golem de novo.

Curiosa historia. Unha cousa que me chamou moito a atención é que o Golem tiña pinta de monstruo, agora diríamos que andaba como un robot (e iso xa podía causar moito terror na época), pero causaba auténtico pavor no resto de personaxes. Parecía variar dunhas escenas a outras, pero sendo moi robusto e forte, a súa altura era similar ao do resto dos homes, ou só lixeiramente superior, así que non entendo moi ben a que viñan as auténticas escenas de pavor que amosaban en canto se cruzaban co personaxe.

Saúdos.