domingo, 22 de outubro de 2023

Morning Star

Había tempo que non lía un libro (en calquera idioma) que me tivera tan entretido. Certo é que é unha homenaxe á "Illa do Tesouro" de Robert Louis Stevenson (obviamente non chega ao seu nivel), unha das miñas novelas preferidas (e sospeito que non son a única persoa que o pensa). Pero está ambientada na cidade de Pontevedra e comarca a mediados do século XIX, e hai piratas e bandoleiros polo medio.

Hai que dicir que esa novela é "Morning Star", de Xosé Miranda, que é o volume 101 da moi comentada aquí colección "Biblioteca Galega 120" que publicou A Voz de Galicia a comezos do século XXI. Esta obra é duns anos antes, de 1998, así que xa cumpriu uns 25 anos de vida, e polo visto xa leva 16 edicións.

O narrador é Lourenzo, un rapaz de 16 anos que vive e traballa nunha algo ruinosa taberna que se atopa un pouco ao norte da cidade de Pontevedra (na Wikipedia di que está en Verducido, non me soa ter lido o nome do lugar en ningún sitio, sospeito que esa entrada foi redactada polo propio Xosé Miranda). Todo vai máis ou menos ben ata que aparece Lázaro Rivadulla, un mal bicho que parece coñecer ao pai de Lourenzo e tamén á nai, á que non lle agrada nada esa visita. Lázaro hospédase alí creando mal ambiente no lugar e provoca unha degradación na saúde da nai, que acaba morrendo un ano despois. Como vedes, o comezo ten bastante parecido coa novela de Stevenson.

Nese intre, o pai de Lourenzo decide comezar a colaborar de novo con Lázaro nas súas correrías (diso se coñecían no pasado), e os outros membros da banda pasan pola taberna para ir planificando novos asaltos. E incluso o rapaz comeza a meterse xa tamén nos líos, cunha participación moi pequena pero esencial.

Despois descúbrese que esta banda de maleantes ten outra banda rival, liderada polo portugués Tomás das Congostras, e que se levan moi mal. Iso é así porque as dúas bandas traballaron para o mítico pirata pontevedrés Benito Soto no seu barco "Burla negra", que escondeu o seu último botín nalgún lugar da comarca, e todos están intentando atopalo. Incluso Lourenzo fillo descobre que varios dos maleantes forman parte das dúas bandas en secreto, para intentar aproveitarse dese feito.

Despois de todo isto, a banda de Lázaro fai un gran asalto a un cura en Beluso (Bueu), do que saben que ten moitos cartos, e a cousa sae regular, porque o cura e os seus criados disparaban moi ben, aínda que conseguen levarse o botín. Pero Lourenzo fillo rescata á sobriña do cura, á que xa coñecía de antes, e da que estaba namorado, e iso provoca que a banda comece a perseguilo, especialmente eses dous integrantes que saben que descubriu o seu dobre xogo.

Conseguen escapar e leva á súa amada a Lugo, de onde era orixinaria, acompañados por varios da banda de Tomás das Congostras, que semellan algo máis fiables e nobles, pero non demasiado. Consegue atopar o plano que explica onde está o tesouro e axuda a Tomás a subir o cofre. Dese xeito xa queda máis unido a esa banda. Pero a outra banda aprésao, e obrígalle a dicir onde agocharon de novo o tesouro, que xa está na cidade de Pontevedra, máis ou menos ben custodiado.

Finalmente el e case todos os demais son apresados pola Guardia Civil, e el está no cárcere, ata que o seu avó (o pai do seu pai), persoa importante da Coruña, intercede para que o saquen da prisión e case coa súa namorada, como finalmente fai. Por certo, todo isto coincide co levantamento contra Narváez que remata co fusilamento dos Mártires de Carral, en 1846.

O título fai referencia a que ese era o nome do barco que atracou Benito Soto e a súa banda, e de onde saíu o tesouro tan buscado. E tamén fai referencia a Venus, o luceiro da mañá, a estrela que Lourenzo e Helena, a súa amada, miran para lembrar ao outro.

Saúdos.



O corno

Non é demasiado habitual que eu vaia ao cine comercial ver unha película, pero moito menos habitual é que unha película netamente galega e dirixida por unha muller gane o Premio do Festival de San Sebastián e que a boten nos cines comerciais á semana seguinte. Así que fomos testemuñas desa coincidencia.

"O corno" foi presentada en 2023 pola directora Jaione Camborda (vasca que leva 15 anos vivindo en Galicia, e que xa traballa en galego). O papel principal foi para Janet Novás (bailarina, nunca actuara pero faino moi ben), rodeada dun elenco de secundarias notable, entre as que eu só coñecía a María Lado e Diego Anido. É unha coprodución entre España, Portugal e Bélxica, e está ambientada nas dúas beiras da "raia" con Portugal. Por certo, o título fai referencia ao corno do centeo, que ten moitas aplicacións pero case todas algo arriscadas ou controvertidas.

María é unha mariscadora na Illa de Arousa a comezos dos anos 70. Tamén é coñecida como parteira e axuda a moitas mulleres a dar a luz, e se a cousa vai mal, tamén axuda a abortar. Unha rapaza nova amiga súa vese nun problema deses, bótalle unha man e ao día seguinte aparece morta. Danlle o aviso de que debe fuxir porque a Guardia Civil está facendo investigacións e van chegar a ela. Recoméndanlle que marche á raia con Portugal, onde unha veciña ten unha familiar que axuda a pasar ao outro lado.

Efectivamente vai para alí, e vai intentando subsistir como pode, coa axuda dalgunha muller portuguesa á que coñeceu no paso do río Miño. Alí decátase de que está embarazada, porque tivo un encontro cun mago que actuaba nas festas da súa vila, un dos últimos días que estivo na Illa. Intenta provocar o aborto pero non debeu ter éxito porque a película remata coa escena na que se lle ve dando a luz.

Película moi sensible, con escenas moi emotivas, ritmo moi lento, resultoume un pouco aburrida por momentos por esa razón, pero tamén entendo que a moita xente lle guste así: unha historia así hai que contala a ese ritmo, non a outro máis rápido. Alguén dixo que estaba claro que a directora era unha muller porque a un home nunca se lle ocorrería rodar os varios partos que hai na película dese xeito, e seguramente sexa certo; dende logo, eu nunca vin imaxes coma esas. Tamén fálase moito da sororidade, a solidariedade entre mulleres, que é un elemento destacado do film. En definitiva, é unha película cunha perspectiva feminina moi marcada, e seguramente iso incomodará a algunhas persoas, sobre todo homes obviamente, que non están/estamos nada afeitos a este tipo de narrativas visuais.

Saúdos.



sábado, 21 de outubro de 2023

Miss Espanha

Hai uns días chegaba a Coruña unha peza teatral que me interesaba por varias cousas. O título era "Miss Espanha" e era representada por Iria Pinheiro. Acabo de enterarme que a compañía que a poñía en escena chámase Compañía Eléctrica. Foi no Fórum Metropolitano.

Interesábame moito sobre todo porque estaba centrada na figura de Emilia Docet, unha viguesa que foi unha nadadora famosa no primeiro tercio do século XX, que tamén foi Miss España no ano 1933, e aque ademais pertenceu ao Partido Galeguista naquela época, que foi unha das mellores da súa historia. Pouco despois chegou o franquismo e obviamente xa tivo moitos máis problemas, sobre todo pola súa adscrición política.

A obra non me gustou demasiado. Teño a sensación de que esta figura daba máis de sí, ou que probablemente (para min, claro) había formas máis atractivas de tratala.

Saúdos.



As minas do rei Salomón

Un día destes botaban nunha cadea da TDT a película "As minas do rei Salomón", que lembraba ter visto parcialmente no pasado, e decidín completala, a ver que tal. É unha película típica dos 80, cando se iniciaron varias sagas de películas de aventuras, como as de Indiana Jones e as protagonizadas por Michael Douglas e Kathleen Turner. Pero aínda se pasa o tempo.

Foi dirixida en 1985 por John Lee Thompson (pero houbo versións previas en 1937 e 1950), e está baseada nas novelas de Henry Rider Haggard. O protagonismo principal, obviamente, é para Richard Chamberlain (facendo do aventureiro Allan Quatermain), que é contratado por Sharon Stone (a aventureira Jesse Huston, que está buscando ao seu pai arqueólogo). Hai algúns secundarios ilustres como Herbert Lom ou John Rhys-Davies. Creo que foi a primeira película importante de Sharon Stone e chama a atención que Rhys-Davies tamén tiña un papel destacado nas películas de Indiana Jones, que comezaron tamén nesa época.

A trama non ten moita ciencia. Nalgún remoto lugar de África, Jesse Huston contrata a Allan Quatermain para localizar ao seu pai, que é arqueólogo. Este está secuestrado polos alemáns (que ninguén se veña arriba cos nazis, teoricamente a historia transcorre a finais do século XIX) coa complicidade dalgúns caciques e traficantes africanos. Téñeno secuestrado porque supostamente atopou un mapa para localizar as minas do rei Salomón, ás que obviamente queren chegar todos de primeiros.

Saúdos.



domingo, 15 de outubro de 2023

O libro dos trens

Hai uns anos merquei un libro que traía relatos ambientados en trens escritos por autores e autoras galegas. O tren é o medio de transporte que máis me gusta, e pensei que de aí podían saír un feixe de relatos interesantes. E como sempre nestes casos, nos libros de relatos, hai un pouco de todo. Algúns que me gustaron, e moito, outros que non tanto. Foi editado por Galaxia no ano 2019. E mira ti por onde que atopei en Youtube o vídeo da presentación na librería Cartabón de Vigo, uns días antes de que chegara o confinamento de 2020.

A lista de relatos e autores é a seguinte:
- "Unha semana á espera de Godot" de Ana Cabaleiro
- "Santiago-Guixar" de Anna R. Figueiredo
- "Boxcar Blues" de Antonio Piñeiro
- "Unha dirección dous sentidos" de Arantza Portabales
- "Gringa" de Daniel Asorey
- "O funeral partido de Xoana Acosta" de Diego Giráldez
- "Meghalaya" de Iria Collazo López
- "A besta" de María Alonso Alonso
- "O chucuchú de Rapariz" de Miguel Anxo Fernández
- "Asalto ao tren da Portela" de Víctor F. Freixanes

O que máis me gustou foi o de Diego Giráldez, e tamén o de Arantza Portabales, e non me desagradaron nada varios que estaban ambientados noutros países, como a India ou México (aínda me atrae algo o exotismo).

Saúdos.



A tentación vive arriba

Eu pensaba que xa vira esta película hai tempo, pero sospeito que só vin algúns fragmentos, como o famoso da saia que se levanta pola corrente de aire do metro. Botábana o outro día no espazo de cine clásico da 2, así que deille unha oportunidade.

Foi dirixida en 1955 por Billy Wilder e o protagonismo absoluto foi para Tom Ewell e Marilyn Monroe, o resto son secundarios con pouco peso na trama, obviamente. E fixen ben en poñer primeiro ao protagonista masculino, porque seguro que todo o mundo pensa que está é unha das típicas "películas de Marilyn", pero resulta que ten unhas poucas aparicións (moi estelares, obviamente). Pola contra, Tom Ewell, que debía ser unha gran estrela cómica da época, non sae da escena case en ningún momento, e en moitos casos está el só falando consigo mesmo.

Antes de contar a trama, que tampouco ten moita chicha, hai uns cantos detalles da película moi interesantes. O título orixinal é algo así como "O picor do sétimo ano", porque un psiquiatra que atende ao protagonista ao comezo da película dise que moitas das infidelidades conxugais comezan arredor do sétimo ano de matrimonio. Por outra banda, o director non soportaba a Marilyn (aínda que despois fixo algunha película máis con ela), e non debía ser o único, porque non lembraba os textos e iso obrigaba a repetir moitísimas tomas. Por se non chegara con iso, esta película provocou o divorcio de Marilyn con Joe DiMaggio, aínda que iso xa era algo esperado, pero a famosa escena da corrente de aire xa foi o punto final.

Pois nada, un tipo que ten que quedar a traballar en Nova Iork durante o verán, mentres a súa muller e fillo marchan a verarear á costa de Maine, pensa que vai ser un aburrido verán máis. Ata que descubre que no piso de enriba, en troques do aburrido matrimonio que vive alí normalmente, está unha muller loira moi atractiva que alugou o apartamento durante algún tempo. A partir dese intre, todo vólvese pensar se iso vai dar lugar a unha infidelidade, que estará facendo a súa muller en Maine e todo iso, comeduras de coco que non levan a ningures.

Saúdos.



xoves, 12 de outubro de 2023

Arraianos (teatro)

Por algunha extraña razón, o libro de relatos "Arraianos", escrito por Xosé Luís Méndez Ferrín a comezos dos anos 90, estase cruzando comigo en moitas ocasións nestes dous últimos anos. O máis casual é que o lin hai un par de anos, creo que no 2021. No ano 2022 (creo) Ángeles Huerta fixo a película "O corpo aberto" baseada no seu primeiro relato, titulado "Lobosandaus", que é o máis longo e, polo visto, o que máis impacta nos lectores. E o magnífico grupo de teatro Sarabela acaba de presentar a versión teatral, para o cal escolleron tamén ese primeiro relato e o segundo, titulado "Medias azuis". Así que, con todas estas coincidencias, de "Lobosandaus" vin nos últimos anos a versión literaria, teatral e cinematográfica. Xa cando o lin me pareceu fantástico, pero semella que non son o único que penso así.

O elenco da obra está formado por catro dos integrantes habituais de Sarabela: Fernando Dacosta, Elena Seijo, Fina Calleja e Sabela Gago. A eles uníronse Fernando González e Fran Lareu, que formaban parte dunha nova compañía chamada Il Maquinario Teatro, que xa hai tempo que non a vexo, do cal deduzo que está parada, aparcada ou simplemente disolta. E por último temos a Vazdim Yukhnevich, músico bielorruso que leva anos asentado en Galicia e que últimamente actúa moito en teatro, sobre todo en grupos ourensáns. Por certo, gustoume máis esta versión teatral que a cinematográfica de "Lobosandaus". 

Saúdos.



Robin e Marian

Nos últimos tempos, no espazo de cine clásico da 2 estaban botando bastantes películas repetidas, que xa proxectaran nos últimos meses ou anos. Pero levan varias semanas nas que xa "renovaron" o catálogo, e poden verse cintas que levaban tempo sen proxectar. Esta que vou comentar aquí soábame, pero non a vira nunca, así que fixemos o esforzo.

"Robin e Marian" foi rodada en 1976 e dirixida por Richard Lester. Obviamente o protagonismo principal é para Sean Connery e Audrey Hepburn (que volvía ao cine despois de nove anos de parón), pero hai un elenco de secundarios moi poderoso, onde se atopan Robert Shaw, Richard Harris, Denholm Elliott, Ian Holm, ou incluso Victoria Abril e Nicol Williamson, actor ao que eu non coñecía pero que fai un papel destacado como Little John.

A historia é ben simple. Robin Hood volve das Cruzadas, despois da morte de Ricardo Corazón de León, co que xa tiña moitas diferenzas, e atopa que o mundo xa non se parece ao de antes. Marian é a abadesa dun modesto convento e o sheriff de Nothingham segue sendo o seu inimigo principal. A película amosa a decadencia do lugar e deles mesmos, dando a sensación de que xa van moi maiores (os actores andaban polos 45 nese momento, pero esa idade no medievo sería moi avanzada). Non sei, a min deume a impresión de que as escenas de acción é loita, ou non estaban moi ben rodadas, ou estaban feitas mal a propósito para dar a entender que xa estaban vellos, pero causaban unha mala impresión. O final si que resulta algo máis épico.

Saúdos.



domingo, 8 de outubro de 2023

Hamelin

Hai uns días veu á Coruña a compañía de teatro galega Redrum Teatro (que está comezando a acumular unha traxectoria ben interesante) a representar a obra "Hamelin", de Juan Mayorga, o dramaturgo español vivo de maior prestixio actualmente. Así que a cousa non pintaba nada mal, e non pintou, porque a obra estivo moi ben.

Acabo de mirar na Wikipedia a descrición da obra orixinal e semella que Redrum foi bastante fiel, incluso nos nomes dos personaxes. Creo percibir que houbo unha certa desviación no final, porque na Wikipedia di que acaba confirmándose a sospeita na obra orixinal (agora contarei de que trata) mentres que na obra que vimos parece parar algo antes, e deixar un final moito máis aberto.

A trama fala dun xuíz, chamado Montero, dunha cidade española de provincias sen identificar, que está investigando os posibles abusos sexuais dun tipo rico da cidade, chamado Rivas, que supostamente colabora en obras benéficas para apoiar a menores sen recursos. Parece que hai unha relación moi estreita entre Rivas e un neno chamado Xosemari que levanta moitas sospeitas, e que a denuncia partiu de Gonzalo, o irmán maior de Xosemari, que xa antes tamén tivo unha relación parecida con Rivas pero decidiu distanciarse. Os pais de Gonzalo e Xosemari son unha parella que pasa moita precariedade pero que seguen tendo fillos sen parar, sen recursos para sacalos adiante con dignidade. 

O xuíz sospeita que, dalgún xeito, Rivas está pagando á familia para ter relacións no seu chalet con Xosemari e que miren para outro lado. Por outra banda, o xuíz tamén está pasando un momento familiar complexo, a relación coa súa muller non está no seu mellor momento e o seu fillo é expulsado do colexio por agredir a outros compañeiros. Aínda que quere falar co seu fillo para aclarar a situación, nunca pode porque a investigación róuballe todo o tempo. Por se non chegara con iso, tamén está comezando a namorar de Raquel, a psicopedagoga do colexio do seu fillo.

O elenco "oficial" da obra está formado por Machi Salgado, Guillermo Carbajo, Rubén Porto, Fran Lareu e Roberto Leal na parte masculina, e Belén Constenla e Mónica García na parte feminina. Pero se non me enganou a vista, creo que as actrices foron substituídas para esta funcíon por Victoria Pérez e Laura Míguez. A dirección foi de Álex Sampayo.

Saúdos.

HAMELIN promo gal from Redrum Teatro on Vimeo.

sábado, 7 de outubro de 2023

Contos de medo

Nas últimas semanas estiven lendo o libro "Contos de medo", editado por TrisTram no ano 2005. Ese tipo de obras, que frecuento moito últimamente, resúltanme moi útiles nestas épocas de moito traballo porque podo ler 1 ou 2 relatos cada día, e non importa demasiado se tardo uns días en retomar a lectura, como sucede de cando en vez. Non descartaría que eu mercara este libro varias veces, moi espaciadas no tempo, e que llo prestara a alguén. 

Incluso creo que a editorial TrisTram xa non existe, estivo moi activa en torno ao cambio de século, pero hai tempo que non oio falar dela. Esta editorial lucense parecía estar algo especializada na tradución ao galego de obras e relatos célebres a nivel mundial, como os deste libro. E os encargados desas traducións eran persoas que se dedicaban a outros menesteres, como Jorge e Pepe Coira (con extensa traxectoria no mundo audiovisual), Marta Cuba e Santiago Martínez. Estas catro persoas foron as encargadas das traducións desta agradable obra que acabo de rematar. E acabo de ver na miña biblioteca outros dous volumes da súa colección: "Contos de fantasmas" e "Contos de detectives".

A selección de relatos que hai neste libro é ben interesante:
- "Cabo do morto" de Guy de Maupassant
- "Té verde" de Sheridan Le Fanu
- "A cousa maldita" de Ambrose Bierce
- "A máscara da morte vermella" de Edgar Allan Poe
- "A casa do xuíz" de Bram Stoker
- "O inmortal mortal" de Mary Shelley
- "A muller do soño" de William Wilkie Collins
- "O relato da aparición da Señora Veal" de Daniel Defoe

Como en todo libro de relatos, hai niveis dispares, pero en xeral, a media é bastante boa neste caso. Chamoume a atención o primeiro relato, que fala sobre a morte de Schopenhauer, que debía ser todo un personaxe.

Saúdos.



Día da Música no Teatro Colón

O outro día celebrábase un concerto no Teatro Colón que, polo visto, tiña por motivación o Día da Música, que debe ser a mediados ou finais ...