O outro día celebrábase un concerto no Teatro Colón que, polo visto, tiña por motivación o Día da Música, que debe ser a mediados ou finais de xuño. O caso é que tocaban dous grupos galegos que me atraían de certo xeito: Caldo, grupo de folk do que oín falar ultimamente pero que aínda non vira, e Moura, grupo de rock progresivo e psicodelia que xa coñezo e que me parece moi interesante.
Caldo está formado por Anais Barbier na voz e pandeireta, María Jorge no violín e Pedro Fariñas na guitarra e gaita (aínda que este instrumento só o tocou cando estaban colaborando con Moura). Non están mal pero non me chamaron demasiado a atención, ao haber tan pouca instrumentación acaban resultando algo monótonos, e iso é a "cualidade" que menos me agrada nun grupo de música. Presentaron o seu segundo disco, titulado "Lugar a Ponte", o lugar de Gondomar onde viven ou vivían.
Moura estaba coa súa formación habitual, e presentaban un EP titulado "Fume santo de loureiro". Ao saír, merqueino, así como o EP co que comezaron, así xa teño toda a súa discorgrafía en formado CD (tampouco é tan difícil).
Tocou primeiro Caldo, os de Moura saíron a colaborar en varios temas, e cando tocou Moura, tamén saíron os de Caldo en varias ocasións. Tamén houbo colaboración variadas que participaron nas dúas partes do concerto, como a violinista Begoña Riobó ou as mozas pandereiteiras Tarabelinhas, ou o eterno Antonio Prado, que ademais de organizar o cotarro, tamén tocou en varias pezas.
Seguimos avanzando cara ao remate da Biblioteca Galega 120, que A Voz de Galicia editou completa no ano 2002, para conmemorar os 120 anos de vida do xornal. Esta vez era a quenda do volume número 108. Era a terceira parte da antoloxía seleccionada polo profesor Luciano Rodríguez que contén a principal poesía publicada no último cuarto do século XX.
Os autores veñen ordeados por ano de nacemento, dende os máis maiores, nados a comezos dos anos 60, ata as máis novas, nadas a finais dos 70. A lista completa é a seguinte: Xela Arias, Lino Braxe, Manuel Outeiriño, Henrique Rabuñal, Antón Dobao, Fran Alonso, Xosé Manuel Vélez, Helena de Carlos, Manuel Xosé Neira, Xosé Millán Otero, Cristal Méndez Queizán, Xabier Cordal, Miro Villar, Marta Dacosta, Luísa Castro, Rafa Villar, Ignacio Chao, Martín Veiga, Carlos Negro, Igor Lugrís, Lupe Gómez, Estíbaliz Espinosa, Modesto Fraga, María do Cebreiro, Estevo Creus, Olga Novo, Yolanda Castaño, Emma Couceiro, Emma Pedreira e María Lado.
Como curiosidade, podemos dicir que todos estaban vivos e publicando cando se editou este volume, pero xa pasaron máis de 20 anos, e varios deles xa morreron. Por exemplo, Xela Arias morreu inesperadamente pouco tempo despois, e Lino Braxe morreu a finais de 2020. Algúns deles son agora colegas ou coñecidos meus, algúns ou algunhas están retirados da publicación poética, e doutros non sabía nin da súa existencia.
Nos últimos meses estaban botando, no espazo de cine clásico da 2, películas repetidas dos últimos tempos, por iso case non vin ningunha. Pero a semana pasada botaron unha que había anos que non veía, así que recunquei. É a famosa "Doce homes sen piedade", o famoso drama xudicial no que un xurado formado por doce homes brancos (non imos afondar nese tema, aquela época non estaba para tantas florituras) debaten se un determinado acusado é culpable ou non. Como curiosidade lingüística, diremos que o título orixinal sería algo así como "12 homes enoxados" (a verdade é que uns cantos deles si o parecían, outros non tanto) e en Hispanoamérica fóronse a "12 homes en pugna". Foi a primeira película do célebre director.
"Doce homes sen piedade" foi dirixida en 1957 por Sidney Lumet. O elenco dos doce integrantes do xurado estaba formado por Henry Fonda, Martin Balsam, John Fiedler, Lee J. Cobb, E. G. Marshall, Jack Klugman, Edward Binns, Jack Warden, Joseph Sweeney, Ed Begley, George Voskovec e Robert Webber. O resto dos actores (non aparece nin unha soa muller, que eu lembre) son totalmente secundarios e din unha frase, como moito, algúns nin iso.
Como supoño que saberedes, non ten moita chicha (ou si, segundo se mire). Está celebrándose un xuízo no que parece que un fillo dunha familia de baixa extracción social mata ao seu pai nunha discusión. Despois do mesmo, o xuíz pídelle ao xurado que debatan sobre a culpabilidade do acusado, lembrándolles que ten que haber unanimidade para unha decisión ou para a contraria.
Dende o momento inicial, hai 11 xurados que parecen estar convencidos da culpabilidade do acusado, agás 1, que non o ten nada claro e que expresa moitas dúbidas razonables. Vai expoñendo o seu argumentario, exasperando a algúns deles aos que non lles preocupa levar a un rapaz á cadeira eléctrica (porque ese vai ser o seu final, polo visto), e que incluso teñen certa presa por ir ver un partido do seu equipo favorito. Aos poucos, vai convencendo a todos os demais, ata conseguilo incluso cos que parecían máis contrarios a esa decisión.
Parece que se fixo unha versión desta obra (claramente teatral) no espazo Estudio 1 de RTVE, que está dispoñible en Internet.
Seguramente xa dixen nalgún momento neste blog que teño moita debilidade polo director Ernst Lubitsch. O outro día botaban no CGAI a película "O bazar das sorpresas" (o título orixinal sería algo así como "A tenda da esquina"), e decidín ir vela en versión orixinal, na que seguramente será a última visita a esa institución nesta tempada.
Como curiosidade, direi que a película está baseada nunha obra de teatro húngara, está ambientada no centro de Budapest (pero recreado en decorados de Hollywood, obviamente, de feito, case todo sucede dentro da tenda) e os rótulos dentro da tenda están en húngaro (ten lóxica, pero no cine estadounidense raramente teñen esa sensibilidade). Polo visto, Lubitsch normalmente adaptaba obras de autores centroeuropeos.
"O bazar das sorpresas" foi dirixida en 1940 por Ernst Lubitsch, e os principais papeis do elenco foron para James Stewart, Margaret Sullavan, Frank Morgan, Sara Haden, Joseph Schildkraut, Felix Bressart, William Tracy e Inez Courtney.
A película trata principalmente das relacións entre o xefe e os empregados da tenda Matuschek, no centro de Budapest, sobre todo poñendo o foco en dous dos seus empregados, un que é considerado a man dereita do xefe (de feito, o substitúe temporalmente cando o xefe está de baixa) e unha nova empregada que é contratada ao comezo da película.
Parte do enredo vén dunha práctica que existía antes (agora coas redes sociais pasa algo semellante), que une a estes dous protagonistas, xa que manteñen dende hai algún tempo unha relación por carta, que os ten totalmente embelesados, pero non se coñecen en persoa. De feito, na tenda, el é o superior xerárquico dela, e están sempre discutindo por criterios profesionais, e non se soportan.
Nalgún momento da película el descubre que ela é a súa "namorada", pero intenta evitala, xa que o descubre exactamente no intre no que é despedido da tenda por unha decisión equivocada do xefe, que o confunde cun posible amante da súa muller, que realmente é outro empregado, bastante menos fiel e fiable. Finalmente atrévese a revelar que el é o seu correspondente epistolar e a historia acaba ben, faltaría máis.
Por certo, botaban esta película no CGAI, se non entendín mal, porque era unha das películas que aparecía nun libro dun famoso crítico que analizaba os mellores guións da historia do cine. Estou de acordo con que é un guión fantástico, e ten uns diálogos de nivel sublime. Este guión foi escrito por Samson Raphaelson e Ben Hetch, que teñen fama de ser dos mellores guionistas do Hollywood clásico.
Non contaba eu con iso, pero hai uns días, recibín unha amable invitación para ver no Teatro Colón da Coruña a película "O espírito da colmea". Vinna xa unhas cantas veces, e dende a primeira, considero que é unha das mellores (senón a mellor, a secas) película española da historia, así que aceptei a invitación. Como curiosidade, direi que o título da película e os textos sobre abellas que se escoitan na voz dun dos actores principais están sacadas do libro "A vida das abellas" de Maurice Maeterlinck.
"O espírito da colmea" foi dirixida en 1973 por Víctor Erice (a súa primeira película, e só dirixiu catro en solitario) e o elenco está capitaneado polos catro personaxes principais que forman a familia: Fernando Fernán Gómez, Teresa Gimpera, Ana Torrent e Isabel Tellería. Hai uns cantos secundarios, pero o seu papel é tan residual que non creo que pague a pena mencionalos.
A mediados dos anos 40 chega ao pobo segoviano de Hoyuelos (que aínda agora se mantén como aparece na película, acabo de velo en Google Maps) o cine, coa proxección da primeira versión de cine mudo sobre "Frankenstein". Toda a xente da aldea vai á proxección, que causa unha especial impresión en Ana, a filla pequena da familia. Isabel, a irmá maior, que é moi xoguetona, dille que o monstro é amigo dela e que pode convocalo se tamén se fai a súa amiga, e isto trastoca a mente da pequena.
Tamén van de visita a unha pequena construción abandonada que está cerca da súa casa, e alí Isabel insinúalle que pode atoparse co monstro. Ana colle moito valor e vai alí de visita de cando en vez, e nunha delas, atopa a un maquis fuxido, que pouco despois é asasinado alí mesmo polas "forzas da orde". Atópanlle obxectos do pai e este sospeita como puideron chegar ata alí. Unha noite, Ana sae da casa para atoparse co monstro, e efectivamente o atopa. Toda a aldea sae na súa busca e atópana durmindo a carón dunhas ruínas cando xa está amencendo.
A historia non dá moito máis de si, pero a beleza das imaxes é de tal calibre que conforma unha película marabillosa. O ritmo é tremendamente lento, sobre todo ao comezo. O que chama a atención é o contexto, sobre todo as características da familia, que son moi peculiares. É unha familia totalmente disfuncional, e moi anacrónica para os anos 40 no medio de Castela, moi difícil de entender.
O pai anda ao seu rollo, nunca queda claro a que se dedica, non semella traballar en nada concreto, é un namorado das abellas, ten colmeas, e está sempre lendo e escribindo sobre ese tema. Semella un intelectual, pero teñen a mellor casa da aldea con diferenza, e criados, non se explica demasiado ben. A nai tampouco parece ter unha ocupación determinada, en varios momentos escribe cartas dirixidas a non se sabe quen do seu pasado, e ao final queima unha carta que polo visto ía dirixida á Cruz Vermella Internacional en Francia. Só se lle ven dous momentos de "cariño familiar", nun deles está peinando a Ana e noutro quítalle as gafas ao seu marido, que quedou durmido. E as dúas nenas (as estrelas da película, claramente) fan e desfan o que lles peta, entran e saen sen control ningún, só unha das criadas, chamada Milagros, parece ter algo de ascendente sobre elas. Todo moi raro para a época e o lugar.
Como vedes, últimamente estou de novo visitando o cine clásico, xa que en Youtube hai acceso libre a moitas películas míticas. Se hai pouco lembrei a Tarzán, o outro día lembrei a Harold Lloyd, do que hai moitos anos que non botan ningunha película na televisión, creo. Seguro que hai máis, pero a máis famosa de todas é esta, que curiosamente ten un título orixinal que podería traducirse como "A seguridade é o último".
"O home mosca" foi dirixida en 1923 por Fred Newmeyer, e no elenco poderíamos destacar a Harold Lloyd e a súa compañeira na ficción Mildred Davis, e se cadra a Bill Strother. Pero claro, é cine mudo, e moitas desas "estrelas" xa foron esquecidas.
A historia non ten moita chicha. Harold vai á gran cidade para traballar, e escribe todos os días á súa moza, facéndolle crer que é un grande executivo duns grandes almacéns, cando simplemente é un dependente do montón, incluso enviándolle agasallos que non se pode permitir abusando da confianza do seu compañeiro de piso. Tanto é así, que un día ela decide visitalo por sorpresa na cidade, e el ten que afinar o seu enxeño para que ela non se decate da farsa.
Nunha destas, Harold entérase que o gran xefe da súa empresa quere ofrecer unha boa recompensa a calquera empregado que teña unha idea xenial para atraer a máis clientes. El viu ao seu compañeiro de piso escapar dun policía escalando pola fachada dun edificio, e pensa que pode ser un bo reclamo publicitario facer o mesmo no edificio que ocupan os grandes almacéns, que é moi alto. Faino, pero o seu compañeiro de piso non pode facelo porque o policía que burlou a outra vez está alí vixilante e non pensa permitilo. Finalmente non lle queda máis remedio que escalar a fachada el mesmo, que non tiña ningunha experiencia no tema.
Por se acaso, no título deste artigo puxen o ano da película para que non se confunda con outra do mesmo título pero temática moi diferente que triunfou nos últimos anos, protagonizada por Natalie Portman. Esta que eu vin en Youtube é un clásico do cine de piratas, que xa leríades algunha vez aquí que me gusta bastante. Pero vaia, tampouco me pareceu nada do outro mundo (xa levei varias decepcións deste tipo nos últimos tempos, vou ter que ir reflexionando sobre o tema).
"O cisne negro" foi dirixida en 1942 por Henry King e no seu elenco destacan Tyrone Power, Maureen O`Hara, Laird Cregar, George Sanders e Anthony Quinn, entre moitos outros.
Antes de comentar de que vai a historia (vaia, tampouco ten tanto de particular, é outra película de piratas clásica, sen máis) direi que me desconcertaron unhas cantas cousas nesta película. A primeira delas foi o papel do mítico pirata Henry Morgan, que foi nomeado gobernador de Xamaica polo propio rei inglés cando supostamente ía ser aforcado, coa intención de que el mesmo rematara coa piratería no Caribe. Pois parece que foi certo, que nos seus últimos anos de vida se dedicou a iso, aínda que non con moito éxito. A outra cousa que me desconcertou é que o "cisne negro" non era o pirata máis importante da historia, senón o barco do "pirata malo" da historia, chocoume un tanto a elección do título.
Pois iso, nun momento de auxe da piratería no Caribe, todos cren que Morgan vai ser aforcado en Londres, pero ao pouco tempo aparece en Xamaica como gobernador da illa (Port Royal era algo así como a capital do gremio), coa intención de perseguir aos seus antigos compañeiros. Isto causa bastante decepción na profesión, pero algúns dos seus aliados, como o principal protagonista da película (Jamie Waring) intentan axudarlle no nobre pero case utópico propósito. Pola contra, outros como Billy Leech (o capitán do "Cisne negro") póñense totalmente en contra.
Por se non chegara con iso, as antigas autoridades de Xamaica, que non eran en absoluto piratas senón aristócratas (vaia, se cadra eran máis piratas que os outros) non levan nada ben este cambio (lóxico) e xogan ao dobre xogo de pasarlle información sobre os movementos de Morgan aos piratas díscolos, suponse que para provocar máis caos. Ademais, Jamie Waring namora da filla dun deses aristócratas, pero non é en absoluto correspondido, pero ao final si.
E a película trata diso, das estrataxemas duns e doutros, de piratas que queren pasarse ao lado bo da lei enfrontándose aos seus antigos aliados e camaradas, e dos aristócratas meténdose polo medio e armando máis lío, con final feliz, por suposto.
